1.  Waxaan leeyahay xaalad caafimaad oo muddo dheer ah oo saameyn ku yeelan karta uurkayga. Waxaan leeyahay:

• sonkorowga
• suuxdin
• dhibaatooyinka caafimaadka maskaxda
• dhiig karka
• dhibaatooyinka wadnaha
• neefta
• hypo/hyperthyroidism
• kale
• midna.

2. Dhibaatooyinka kaadiheysta iyo mindhicirka waa caadi waxayna ka sii dari karaan uurka. Taageero ayaa la heli karaa. Fadlan kala hadal GP-gaaga, umulisada ama dhaqtarkaaga haddii aad la kulanto mid ka mid ah waxyaabaha soo socda:

• kaadida oo daadata
• dhibaatooyinka haysta dabaysha (gaaska)
• awood u lahayn inay xakameyso luminta saxarada (poo)
• dhiig ka baxa marinka dambe
• xanuun ama dhiigbax inta lagu jiro galmada ama ka dib (koorso)
• ay saameeyeen Gudniinka Gabdhaha (FGM)

3. Waxaa lagu talinayaa inaad kala hadasho xaaladaha caafimaad ee horey u jiray iyo/ama shuruudaha gaarka ah GP-gaaga, umulisada ama dhaqtarkaaga kahor intaadan uur yeelan ama uurka hore. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waxaan kala hadlay xaaladdayda caafimaad ee hore u jirtay kooxda dhalmada
• Waxaan u baahanahay taageero dheeri ah xaaladdayda caafimaad ama baahiyaha gaarka ah
• Waxaan u baahanahay suppaI dheeraad ah waan ogahay in duruufaha qaarkood umulisadayda ama xirfadleyda daryeelka caafimaad ay u baahan karaan inay la xiriiraan GP-ga ama booqdaha caafimaadkeyga xaaladdayda caafimaad ama baahiyaha gaarka ah
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

4. Waxaan qaadanayaa daawada soo socota iyo/ama kaabista. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan ka warqabaa talooyinka waxaanan kala hadlay tan GP-ga, dhakhtar ama umulisooyin
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

5. Waxaan leeyahay shuruudo dheeri ah. Kuwani waa:

• Waxaan u baahanahay caawimaad ballamaha si aan ugu tarjunto luqadayda
• Waxaan qabaa xasaasiyad iyo/ama shuruudaha cuntada ee gaarka ah
• Waxaan hayaa dhaqan diimeed iyo caadooyin aan jeclaan lahaa in la i arko
• Aniga/lammaanahaygu waxaan hayaa baahiyo dheeri ah
• Waxaan hayaa taariikh hadda ama taariikh hore oo ku lug lahaanshaha daryeelka bulshada
• Waxaan jeclaan lahaa inaan la hadlo umulisada wax ku saabsan wax kale oo ku jira goob gaar ah

6. Waxaa lagu talinayaa inaad ka fogaato cunnooyinka qaarkood inta aad uurka leedahay, maadaama ay waxyeello kuu geysan karaan adiga iyo cunuggaaga aan dhalan. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa waxa cuntooyinka looga fogaado uurka
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

7. Waxaa lagu talinayaa inaad isku daydo inaad ilaaliso cunno caafimaad leh oo isku dheelitiran uurka. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan ka warqabaa baahiyahayga nafaqada ee uurka
• Waxaan ihayaa duruufo gaar ah oo saameeya shuruudaha cuntadayda waxaanan jeclaan lahaa hagitaan ka timaada kooxda hooyonimada
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

8. Haweenka intiisa badan, iftiinka caadiga ah ilaa jimicsi dhexdhexaad ah ayaa lagula talinayaa uurka. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan ka warqabaa talooyinka ku saabsan jimicsiga
• Waxaan hayaa xaalad saameyn ku leh awooddayda jimicsi waxaanan jeclaan lahaa hagitaan ka socota kooxda hooyonimada
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

9. Caafimaadka iyo samaqabka adiga iyo cunuggaaga, waxaa lagula talinayaa inaadan cabbin khamri ama aad u isticmaasho daroogada madaddaalada uurka. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa talo ku saabsan isticmaalka aalkolada, waxyaabaha tubaakada/nicotine iyo dawooyinka madaddaalada/sharci darrada ah
• Waan la socdaa in sigaar cabiddu kordhiso fursadaha dhicis iyo kordhinta halista in cunug dhasho goor hore, miisaan culus ama wali dhashay
• Waan la socdaa in dhammaan haweenka uurka leh la siiyo baarista kaarboon moono-oksaydh inta ay uurka leeyihiin iyo taageerada ay uga baxaan kuwa sigaarka cabba
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

10. Waxaan hayaa xaalad caafimaad maskaxeed oo muddo dheer ah oo saameyn ku yeelan karta uurkayga. Waxaan hayaa:

• walwal
• niyad jab
• cunidda cilad
• jahwareerka walaaca kadib
• jahwareerka shaqsiyeed
• laba-cirifoodka saamaynta cudurka (oo sidoo kale loo yaqaan niyad-jabka manic ama mania)
• cilad-darrada schizoaffective
• shisoofrani ama cudur kasta oo kale oo nafsi ah
• pospartum psychosis
• xaalad kasta oo kale oo caafimaad maskaxeed oo aad ku aragtay dhakhtar cilminafsiyeed ama xirfadle kale oo caafimaad maskaxeed.

11. Sidan ayaan dareemayaa xilligan.

12. Inaad ogaato cunuggaaga inta uurka la leeyahay waxay gacan ka geysaneysaa dhisidda xiriir waalidnimo oo xoog leh, waxayna sidoo kale kaa caawin doontaa wanaaggaaga shucuureed. Waad isku dayi kartaa waxyaabaha soo socda:

• hadalka, heesaha ama muusikada u ciyaarista cunuggaaga aan dhalan
• tartiib tartiib u duugista kuuskuuskaaga
• qorista joornaal
• uurka yoga iyo/ama hypnobirthing
• adoo adeegsanaya barnaamij si aad ula socoto koritaanka cunuggaaga iyo horumarkiisa
• akhrinta ‘Dhisidda hage ilmaha faraxsan.

13. Waan ka warqabaa waxyaabaha aan sameyn karo si aan kor ugu qaado wanaaggayga shucuureed. Calaamadee faallooyinka sida ugu badan kuu caawin doona:

• jimicsi caadi ah oo jilicsan, sida yoga uurka, socodka ama dabaasha
• hubi inaan si fiican wax u cuno
• isku day farsamooyinka nasashada, dhageysiga muusikada, ka fiirsashada ama jimicsiga neefsashada
• waqti la qaado naftaada, meel aan ku nasto
• la hadal qof aad aaminsanahay – saaxiib, qoys, umuliso, GP ama dhakhtar
• weydiiso caawimaad wax ku ool ah shaqooyinka qoyska ama carruurta kale.

14. Taageero takhasus leh oo loogu talagalay haweenka uurka leh ee leh walwal iyo niyad jab ama xaalad kale oo caafimaad maskaxeed ayaa la heli karaa. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa sida loo helo taageerada caafimaadka maskaxda haddii aan u baahdo anigoo uur leh
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

15. Emotions-ka lammaanahayga, qoyska iyo waa inaan raadinaa waxaa ka mid ah:

• ilmada
• dareen cabsi leh
• dareem xanaaq ama muran badan
• dhib ku haynta
• beddel rabitaanka cuntada
• dhibaatooyinka hurdada ama tamarta ba’an
• dareen aad u walaac badan
• fikradaha orodka
• luminta xiisaha waxyaabaha aan sida caadiga ah jeclahay
• anigoo ka baqaya dhalashada oo aanan rabin inaan la socdo
• yeelashada fikrado xunxun oo aanan xakamayn karin ama aan dib u soo laaban karo
• isdilka dareenka ama fikradaha is-dhaawacidda
• ku celcelinta ficillada ama horumarinta cibaado adag
• dareen la’aan xagga cunuggayga aan dhalan.

16. Ka fikirida xulashooyinka ka hortagga uurka. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Ma hubo waxa la dooranayo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado
• Waxaan jeclaan lahaa inaan sugo illaa cunugeyga ku dhashay ka dib uu ka fikiro arrintan
• Waan la socdaa in ka hortagga uurka ee dhalmada ka dib la heli karo ka dib markii cunuggaygu dhasho. Xulashadaydu waxay ku xusan tahay sanduuqa hoose.

1.  Waxaad jeclaan lahay inaad kala hadasho umulisadaada ama dhakhtarkaaga waxyaabaha kugu dhacay intii aad uurka lahayd. Kuwani waa:

2.  Waxaan jeclaan lahaa inaan kala hadlo umulisadayda ama dhakhtarkayga waxyaabaha igu dhacay intii lagu jiray foosha iyo dhalmada. Kuwani waa:

3.  Waxaan jeclaan lahaa inaan kala hadlo umulisadayda ama dhakhtarkayga waxyaabaha igu dhacay dhalmada kadib. Kuwani waa:

1. Miyaad daawatay fiidiyowga ‘Kulankaaga’ UNICEF markii ugu horreysay ‘fiidiyow?

(Tan ka raadi qaybta U kaxaynta cunuggaaga/aabahaaga iyo hurdada.)

• haa
• maya
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

2. Maqaarka-maqaarka ah ee cunuggaaga dhalashada ka dib iyo wixii ka dambeeya ayaa lagula talinayaa dhammaan. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa faa’iidooyinka taabashada maqaarka iyo maqaarka
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

3. Haweenka oo dhan waxaa la siiyaa macluumaad ku saabsan qiimaha naasnuujinta, iyo sida loo helo quudinta dhallaanka si wanaagsan. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa qiimaha naasnuujinta
• Waan la socdaa sida loo quudiyo si wanaagsan
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

4. Ilmuhu badanaa waxay muujiyaan calaamado hore inay diyaar u yihiin inay quutaan. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa calaamadaha si aan u raadsado in cunugeygu diyaar u yahay quudinta
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

5. Saacadaha booqashada ee qaybta hooyonimada way kala duwanaan kartaa. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waxaan hubiyay waqtiyada booqashada waxaanan ka warqabaa cidda i soo booqan karta dhalashada kadib
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

6. Unugyada hooyonimada qaarkood lammaanahaaga dhalashada ayaa kula joogi kara dhammaan aagagga, 24 saacadood maalintii. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan ka warqabaa siyaasada qaybta hooyonimada ee ku saabsan la-hawlgalayaasha dhalashada ee ila jooga
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

7. Ka fikirida inaad waxyaabo guriga ku diyaarsato.

8. Ka fikirida cidda ku taageeri doonta ka dib dhalashada markii guriga la joogo.

9. U diyaarsanaanta soo kabashadaada jirka ka dib dhalashada waxay gacan ka geysan kartaa inaad adiga iyo qoyskaaga cusub ka dhigto bilowga ugu wanaagsan, waan ka warqabaa arrimaha soo socda:

• physical/physiological isbeddelada jirka/jir ahaaneed si loo filan karo
• ikhtiyaarada gargaarka xanuunka kadib
• muhiimadda nadaafadda gacanta
• calaamadaha caabuqa iyo waxa la sameeyo
• jimicsiga dabaqa miskaha
• ikhtiyaarradayda ku saabsan ka hortagga uurka ee muddada-dheer
• soo kabashada jirka ka dib dhalashada caesarean
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

10. Bixinta dhalashada iyo noqoshada waalid waxaa lagu yaqaanaa inay tahay waqti isbedel shucuureed weyn, iyadoo laga warqabo sida aad dareemi karto dhalashada ka dib waxay kaa caawin kartaa inaad diyaariso. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa isbeddelada shucuurta ee la filayo
• Waan tixgeliyey waxa qoyskeyga/saaxiibaday ay sameyn karaan si ay ii taageeraan
• Waan ogahay sida loo helo taageerada caafimaadkayga shucuureed iyo maskaxeed kadib dhalashada
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

11. Dareenka aniga iyo qoyskayga waa inaan raadinaa ku dar:

• murugo joogto ah/niyadda hoose
• tamar la’aan/dareemid daal aad u daallan
• dareen ah inaan awoodin inaan daryeelo cunugeyga/dareemaheyga oo laga fogeeyo cunugeyga
• dhibaatooyinka ku saabsan isku-darka ama go’aannada
• isbeddelada rabitaanka cuntada
• dareenka dambiilanimada, rajo la’aan ama is-miidaamin
• dhib ku ah ku xirnaashaha cunugeyga
• dhibaatooyinka hurdada ama tamarta ba’an
• luminta xiisaha waxyaabaha aan sida caadiga ah jeclahay
• yeelashada fikrado xunxun oo aanan xakamayn karin ama aan dib u soo laaban karo
• isdilka dareenka ama fikradaha is-dhaawacidda
• ku celcelinta ficilada ama horumarinta cibaado adag.

12. Waxyaabaha la tixgeliyo ka hor intaadan guriga aadin waxaa ka mid ah:

• sida loo sheego haddii ilmahaagu si fiican u quudanayo
• calaamadaha ilmaha aan caafimaad qabin iyo waxa la sameeyo haddii aad walwalsan tahay
• isbeddelada lagu filayo xafaayadda cunuggaaga.

13. Waxyaabaha laga fiirsado marka aad guriga joogtid waxaa ka mid ah:

• dhaqamada hurdada ee aaminka ah (ka hortagga dhimashada dhallaanka ee daran)
• cagaarshow dhallaanka – waa maxay wax caadi ah, iyo waxa u baahan kara qiimeynta xirfadle caafimaad
• baaritaanka dhiiga ee ilmaha dhashay
• daryeelka xudunta iyo daryeelka maqaarka
• maydhida cunuggaaga.

14. Daryeelka umusha ee bulshada waxaa lagu bixiyaa goobo kala duwan iyo koox isku dhafan oo xirfadlayaal caafimaad iyo daryeel bulsheed ah. Waan ka warqabaa adeegyada soo socda:

• daryeelka umusha
• sida loola xiriiro umulisooyinka bulshada maxalliga ah
• sida loola xiriiro booqdaha caafimaadkayga
• sida loo helo taageerada quudinta dhallaanka ee dheeriga ah
• sida loo helo adeegyada xarumaha carruurta ee maxalliga ah
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

15. Masuuliyadeyda dhalashada kadib, waxaa ka mid ah:

• inaad iska diiwaangeliso dhalashada cunugeyga lix toddobaad gudahood
• Ilmahayga ka diiwaan galiyo GP-ga
• u qor jeeg-ka-dambaynta GP-ga lix-sideed toddobaad kadib dhalashada aniga iyo cunugeyga labadaba
• u diyaari tijaabooyin dheeri ah qalliinka GP-ga (Haddii ay ku taliso umulisadayda ama dhakhtarkayga).

16.  Haddii aad qabtid xaalad caafimaad oo horay u jirtay ama haddii aad caafimaad qabtid waqtiga dhalashadaada, waxaa laga yaabaa inaad hayso talooyin caafimaad oo gaar ah oo ay sameeyeen dhakhaatiirtaadu. Calaamadee dhammaan faallooyinka adiga ku quseeya:

• midna
• Waxaan hayaa xaalad caafimaad oo horay u jirtay waxaanan kala hadlay shuruudaha daryeelka dhalmada ka dib dhakhtarkayga iyo umulisada
• Waxaan la kulmay dhibaatooyin/aan fiicnayn oo ku saabsan dhalashada, waan la socdaa saameynta ay tani ku yeelan karto daryeelkayga dhalmada ka dib
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

17.  Haddii aad leedahay shaqaale ama taageero la magacaabay ama shaqaale bulsheed, miyaad haysaa faahfaahintooda xiriirka? Ma ka warqabtaa taageerada/qorshaha daryeelka aad ka heli doontid mar alla markii aad guriga joogtid. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa oo waxaan hayaa dhammaan faahfaahinta xiriirka ee aan u baahanahay
• Waan la socdaa sida/cidda ka heli doonta taageerada haddii loo baahdo shaqsi ahaan, bulsho, shucuur ahaan, maskax ahaan iyo caafimaad maskaxeed kadib markaan dhalo
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

1.  Waan la socdaa sedexdeyda xulasho ee goobta dhalashada (guriga, xarunta dhalashada iyo qeybta foosha) waxaanan wadahadal la yeeshay umulisooyinkeyga/dhaqtarka kaas oo ikhtiyaarkeyga lagu talinayo. Waxaan doorbidi lahaa inaan dhalo:

• guriga
• xarunta dhalmada
• qaybta foosha
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

2. Lammaanahayga dhalashada wuxuu noqon doonaa:

3. Umulisooyinka ardayda/dhakhaatiirta ardayda ayaa laga yaabaa inay la shaqeeyaan kooxda markii aan cunugeyga haysto. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan ku faraxsanahay in ardaygu joogan inta aan ku guda jiro foosha/dhalashadeyda
• Waxaan door bidaa in arday aan joogin inta aan ku guda jiro shaqadayda/dhalmada
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

4.  Waxaan hayaa shuruudo dheeri ah. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waxaan u baahanahay caawimaad si aan ugu tarjunto luqadayda
• Waxaan qabaa xasaasiyad cuntada ee gaarka ah
• Waxaan hayaa dhaqan diimeed iyo caadooyin aan jeclaan lahaa in la i arko
• Aniga/lammaanaheyga waxaan hayaa baahiyo dheeri ah.

5. Waxaan wadahadal la yeeshay umulisooyinkayga/doctor-ka ku saabsan sida aan jeclaan lahaa inaan u dhalo.

6. Xaaladaha qaarkood, umulisadaada ama dhaqtarkaagu waxay kugula talin karaan bilaabida fooshaada si dabiici ah, halkii aad ka sugi laheyd inay si dabiici ah u bilaaato (tan waxaa loo yaqaanaa soo kicinta foosha). Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa sababta soo-gelinta lagula talin karo
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

7. Inta lagu jiro foosha iyo dhalmada waxaan tixgelin lahaa istiraatiijiyadaha soo socda ee lagugula tacaali karo/gargaarka. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waxaan door bidaa inaan ka fogaado dhammaan xanuunka
• is-hypnosis/hypnobirthing
• aromatherapy/homeopathy/reflexology
• biyo (barkad ama barkad wax lagu dhalo)
• Mashiinka TENS (kicinta dareemayaasha korantada ee transcutaneous)
• gaaska iyo hawada (entonox)
• pethidine/amptid (durbaanka opioid)
• epidural
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

8. Inta lagu jiro foosha iyo dhalmada waxaan ka fiirsan lahaa adeegsiga xulashooyinka soo socda si ay ii caawiyaan:

• duugista
• socodka/istaagga
• jagooyin toosan oo kaladuwan sida afarta/kala-goynta/jilibka
• kubbad garaacis
• bacaha digirta, saxarada dhalashada iyo sariiraha dhalashada haddii la heli karo
• barkada wax lagu dhalo
• sariir, nasasho – waxaa lagu soo qaatay barkimooyin ama anigoo dhinac jiifa
• muusig la daaro(oo aan bixin doono)
• nalalka iftiin yar
• lammaanahayga dhalashada isagoo sawir qaadaya/duubaya
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

9. Inta lagu jiro foosha iyo dhalmada, waxaa lagu talinayaa in garaaca wadnaha ilmahaaga lala socdo. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waxaan door bidaa inaan la socdo heerka garaaca wadnaha ee ku-meel-gaarka ah aaladda gacanta lagu haysto
• Waxaan door bidaa inaan haysto kormeerka heerka wadnaha uurjiifka iyadoo la adeegsanayo mashiinka CTG
• haddii aan u baahdo kormeer joogto ah waxaan jeclaan lahaa inaan noqdo mobiil oo aan isticmaalo la socodka wireless-ka haddii la heli karo
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

10. Inta lagu jiro foosha, umulisadaada iyo/ama dhaqtarkaagu waxay kugula talin karaan baaritaano xubinka taranka ah si loo qiimeeyo horumarka fooshaada. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa sababta baaritaannada xubinta taranka ay qayb ka yihiin daryeelka joogtada ah
• Waxaan door bidaa inaan ka fogaado baaritaannada siilka haddii ay suurtagal tahay
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

11. Xaaladaha qaarkood, umulisadaada ama dhaqtarkaagu waxay kugula talin karaan waxqabadyo kaa caawinaya fooshaada. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan la socdaa sababta gargaarka/faragelinta lagula taliyo
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

12. Xaaladaha qaarkood, kooxda hooyonimadaada ayaa soo dhexgalin kara iyagoo ku talinaya dhalasho caawin ama caesarean. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan fahamsanahay sababta dhalashada la caawin karo lagula taliyo
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

13. Xaaladaha qaarkood, umulisadaada ama dhaqtarkaagu waxay kugula talin karaan in la jaro perineum si loo fududeeyo dhalmada (episiotomy). Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan fahmay sababta loo soo jeedin karo in loo soo jeediyo episiotomy
• Waxaan door bidaa inaan ka fogaado cudurka ‘epiotomy’
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

14. Kadib marka ilmahaagu dhasho, mandheerta ayaa la saari doonaa (tan waxaa loo yaqaanaa marxaladda saddexaad ee dhalmada). Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waxaan jeclaan lahaa inaan yeesho marxalad saddexaad oo dabiici ah (jir ahaaneed), xadhkaha ayaa ka hadhay oo waxaan naftayda ku riixayaa mandheerta
• Waxaan jeclaan lahaa inaan yeesho marxalad saddexaad oo firfircoon, halkaas oo xadhiggu ka go’ay daqiiqado yar ka dib oo aan helo duriin ah oxytocin, umulisada/doctor-ka ayaa keena mandheerta
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ogaado
• Aniga/lammaanahayga dhalashada waxaan jeclaan lahaa inaan gooyo xudunta
• Waxaan ka door bidaa umulisada/dhaqtarka inay gooyaan xudunta.

15. is labidda maqaarka hooyada iyo ilmaha – isla marka dhalashada ka dib – ayaa lagula talinayaa dhammaan. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waan fahmay sababta taabashada maqaarka iyo maqaarka loogu talinayo
• Waxaan jeclaan lahaa in si dhakhso leh maqaarka maqaarka looga xiriiro
• Waxaan door bidaa inaan sugo oo arko
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.

16. Waan la socdaa in la i siin doono taageero si aan u quudiyo cunugeyga. Ku dar fikradayda ku saabsan quudinta sanduuqa qoraalka ee hoose.

17. Kadib cunugeyga dhasho, isaga ama iyadu waxaa la siin doonaa Vitamin K. Calaamadee faallooyinka adiga ku quseeya:

• Waxaan jeclaan lahaa in cunugeygu ku haysto Vitamin K duritaanka
• Waxaan jeclaan lahaa in cunugeygu ku helo Vitamin K dhibcaha afka ah
• Ma doonayo in cunugeygu haysto Vitamin K
• Ma hubo/Waxaan jeclaan lahaa inaan waxbadan ka ogaado.