Ka dhig cunuggaaga mid diiran dhalashada ka dib

Maxay tani muhiim u tahay?

Haddii ilmuhu qabow noqdo dhalashada ka dib, ilmuhu wuxuu halis ugu jiraa inuu ku dhaco hypothermia. Hypothermia waa xaalad halka heerkulka jirku hoos ugu dhaco heer aad u hooseeya oo waliba khatar ku ah  Ilmaha hadda dhashay, tani waxay dhacdaa marka heerkulka ilmuhu hoos uga dhaco 36.5°C. Ilmaha qaba hypothermia waxaa laga yaabaa inay dhibaato ku qabaan neefsashada si joogto ah iyo sii wadida sonkorta dhiigooda waxayna ku dambayn kartaa gelitaanka Unugga Daryeelka Degdegga ah ee Neonatal (NICU) si loo daweeyo. Ka tagida kuleylka uurka markay dhasho, ilmaha yarka ah ee qoyan wuxuu ku yimaadaa jawi aad u qabow isla markaaba wuxuu bilaabaa inuu kuleylka lumo. Inta badan kuleylka wuxuu dhacaa daqiiqadaha ugu horreeya dhalashada ka dib sida daraadeed haddii aan lagu kululeyn 10-20 daqiiqo ee ugu horreeya, ilmuhu wuxuu lumin karaa kuleylka ku filan heerkulka jirkooda sidaasna uu ugu dhaco heer aad u hooseeya. Ilmaha qaarkood waxay halis ugu jiraan inay qabow ku dhoco, kuwan waxaa ka mid ah:

• Ilmaha hore ee ku dhashay wax ka yar 37 toddobaad uurjiif
• Ilmaha miisaankoodu hooseeyo
• Ilmaha hooyooyinka qaba sonkorow
• Ilmaha u baahan in dib loo soo nooleeyo markay dhashaan
• Ilmaha ay hooyadu ku leedahay caabuq xagga foosha ah

Si kastaba ha noqotee, dhammaan dhallaanka waxay u nugul yihiin hypothermia saacadaha ugu horreeya dhalashada ka dib, marka waxaa muhiim ah in la qaado tallaabooyin fudud ka dib dhalashada si aad u ilaaliso dhallaankaaga diiranaantiisa.

Maxaa laga doonayaa kooxda dhalmada inay sameeyaan si ay u hubiyaan in cunugeyga lagu hayo diirimaad?

• Hubso heerkulka qolka dhalashada inuu ugu yaraan yahay 24°C
• Hubi qaboojiyaha iyo marwaaxadaha qolka dhalashada iney dansanyihiin ama ka fogyiin ilmaha
• Daaqadaha ha xirnaadan
• Daar kuleyliyaha haddii ay macquul tahay
• Dhalashada ka dib, ilmahaagu si dhakhso ah waa in loo angajiyaa koofiyadna waa in loo saara madaxa.

Haddii ay jiraan arrimo kale oo khatar ah, koofiyad ayaa la saari doonaa madaxa cunuggaaga si loogu digo dhammaan xubnaha kooxda in ilmahaagu uu aad ugu badan yahay inuu qabow ku dhaco. Mar alla markii ilmahaagu la qalajiyo, shukumaanka qoyan ee loo isticmaalo in lagu qalajiyo cunuggaaga waa laga saari doonaa waxaana lagu beddeli doonaa buste. Inta lagu jiro maqaarka taabashada maqaarka, cunuggaaga waxaa lagu dabooli doonaa bustayaal. Waxaa lagugu dhiirigelin doonaa inaad quudiso cunuggaaga ama aad u siiso caanaha naaskaaga oo aad siiso dhallaankaaga saacad gudaheed. Qubayska ilmahaagu waa inuu sugaa ilaa ilmuhu kala qabsado jawiga oo uu ilaaliyo heerkulkiisa. Heerkulka ilmaha ayaa la hubin doonaa waxyar ka dib dhalashada si loo hubiyo in tani ay ku jirto tirada caadiga ah ee heerkulka.

Sideed u caawin kartaa cunuggaaga?

Waalid ahaan, waad ka caawin kartaa kooxda dhalmada sidii loo hubin lahaa in ilmahaagu diiran yahay. Waxaa jira waxyaabo badan oo aad sameyn karto si aad u caawiso:

• U sheeg umulisada ama shaqaaalaha gurmadka haddii qolka dhalmada uusan diiranayn. Tani waa mid aad muhiim u ah kahor iyo saacadaha dhalashada ka dib.
• Tan macnaheedu waxay noqon kartaa in la xasuusiyo umulisada ama shaqaalaha gurmadka si loo xiro daaqadaha loona damiyo qaboojiyaha/marwaaxada, ama loo daaro kuleylka
• Hubso in in cunugaagu huwanyahay buste mar waliba.
• Hubso in ilmahaagu uu koofiyadda madaxa ugu jirto 12ka saacadood ee ugu horreeya; ilaa 25% kuleylka lumista wuxuu ka imaan doonaa madaxa ilmaha haddii aan la daboolin.
• Haddii koofiyad la saaray madaxa cunuggaaga markaa fadlan ku hay mudo 12 saacadood ah. Caadi ahaan waad ka saari kartaa koofiyadda oo waxaad ku beddeli kartaa mid ka mid ah koofiyadaha dhallaankaaga.
• Markaad u labisato cunuggaaga waqtiga, kululey dharka iyo bustayaasha kahor. Tan waad sameyn kartaa adigoo dharka ilmaha ku dhejinaya maqaarkooga ama dharkooga hoostiisa.
• Markaad sariirta ku jirto, hubi in ilmahaagu si fiican u daboolan yahay. Ilmuhu badanaa waxay u baahan yihiin hal ama laba lakab oo dhar ah ama gogol ah in ka badan kuwa waaweyn.
• U sheeg umulisada ama shaqaalaha gurmadka haddii aad u maleyneyso in neefsashada ilmahaagu aysan caadi ahayn.
• Haddii aad dareento in ilmahaagu si dhakhso leh u neefsanayo muddo joogto ah (in ka badan 60 neefsasho daqiiqaddii), ama u muuqda inuu la halgamayo neefsashada, sanka oo shanqadh ka dhawaaqaya ama shanqadh bixinaya neef kasta, markaa fadlan u sheeg xubin ka mid ah kooxda caawimaada.
• Ilmuhu waxay isticmaalaan tamar si ay naftooda ugu kululaadaan, halkaas waxaa lagugu dhiirigelin doonaa inaad si joogto ah u quudiso cunuggaaga waana lagu taageeri doonaa sidaas. Ilmaha qaarkood waxay u baahan karaan quudin badan oo isdaba joog ah. Si kastaba ha noqotee, cunug caafimaad qaba wuxuu u baahan doonaa inuu helo quudin ugu yaraan seddexdii saacadoodba mar maalmaha ugu horreeya ee nolosha.

Mudo intee leeg ayaan qaadayaa talaabooyinkan?

Haddii laguu kululeeyo, mar haddii ilmuhu qiyaastii lix saacadood jiro, markaa caadiyan waxay awoodi doonaan inay ku sii hayaan heerkulkooda heer caadi ah. U fiirsashada heerkulka ilmahaagu wuxuu sii socon doonaa ugu yaraan 12 saacadood. Ilmaha qaarkood oo aan caafimaad qabin ama u nugul waqtiga dhalashada (tusaale ahaan, cunug miisaankiisu hooseeyo) ayaa laga yaabaa inay u baahdaan taageero si ay u kululaadaan muddo dheer. Haddii aad wax su’aalo ah qabtid, fadlan weydii mid ka mid ah umulisooyinka ama shaqaalaha caafimaadka.