Sariir la wadaaga cunuggaaga

Waxaa jira waxyaabo badan oo laga fiirsado marka la abuurayo meesha hurdada ee ilmahaagu si loo hubiyo inay nabad tahay. Xiriirrada soo socda waxay bixiyaan macluumaad faahfaahsan oo lagu taageerayo go’aannadaada oo ah doorashada saxda ah ee qoyskaaga. Waa wax faa iido leh in laga fikiro jawiga hurdada ee aad damacsan tahay in ilmahaagu seexdo: kursi dabacsan, dambiil, sariir u gaar ah, ama sariirtaada. Waxaa jira tixgelinno badbaado oo loogu talagalay dhammaan deegaannada kor ku xusan sida meesha lagu jiifsado sariirta/sariirta iyo waxa gogosha sariirta loo isticmaalo. Waxaa jira waqtiyo aan lagu talin in ilmuhu sariirtaada ku jiro.

Qodobbada muhiimka ah ee la xasuusto

Iyadoo aan loo eegin booska hurdada waxyaabaha soo socda waa in la raacaa:

• Ilmahaagu wa inuu seexdaa isla qolka adiga adiga sexatoo hurda ugu yaraan 6 bilood ee ugu horreeya.
• Had iyo jeer cunuggaaga dhabar dhabar u dhig si ay u seexdaan, ma aha dhinacooda ama shafshaf.
• Sariiraha iyo gogosha ma awoodo inuu daboolo wejiga ilmaha iyo madaxa.
• Booska hurdada waa inuu ahaadaa mid cad, ma jiraan wax lagu ciyaaro ama ku soo dhaca.
• Joodariga waa inuu ahaadaa mid fidsan oo adag oo aan lahayn aagag kor loo qaaday ama la xiray.
• Sariiraha jilicsan, bacaha digirta, barkimooyinka, dheriyada, buullada, meelaha jiifka; joodariyaasha gogosha leh ma ahan deegaan hurdo ku habboon.
• Ka fogow cunugga inuu noqdo mid aad u kulul, jawiga qolka waa inuu ahaadaa inta u dhaxaysa 16-20°C madaxana waa inaan lagaga daboolin koofiyad. Haddii cimiladu kulushahay, xaddiga dharka iyo gogosha sariirta ayaa u baahan doona in la hagaajiyo si looga fogaado kuleylka.
• Hayso jawiga ilmaha foosha ka hor iyo dhalashada ka dib.
• Naasnuujintu waa mid ilaalin ah, oo aad u quudiso ilaalinta weyn.
• Weligaa ha la seexan cunuggaaga fadhiga fadhiga ama kursi-gacmeedka.
• Haddii ilmahaagu hurdo kursi kursi jilicsan, Muuse dambiil ama sariir, cagahaaga ilmaha u dhig dhamaadka lugta.

Haddii aad go’aansato, ama aad u maleynaysid inaad sariirta la wadaagi karto cunuggaaga, waxaa muhiim ah inaad tixgeliso qodobbada soo socda:

• Ilmahaaga ka fogee barkimooyinka.
• Hubso in ilmahaagu uusan sariirta ka soo dhici karin ama uusan ku dhex dhici karin joodariga iyo derbiga.
• Hubso in dharka sariirtu uusan dabooli karin wejigaaga ilmaha ama madaxa.
• La joog cunuggaaga, xitaa dhallaanka aad u caafimaadka badan ayaa ku dhex dhici kara meel khatar ah haddii keligood laga tago.

Markay aamin ahayn sariir la wadaaga cunuggaaga:

• Ammaan ma ahan in lala wadaago sariirta bilaha hore haddii ilmahaagu ku dhashay waqti aad u yar ama hordhac ah.
• Ha la seexan cunuggaaga markii aad khamri cabtay ama aad qaadatid daroogo sababi kara hurdo la’aan (sharci ama sharci darro).
• Ha la seexan cunuggaaga haddii adiga ama qof kale oo qolka wadaaga uu sigaar cabayo.

Waxaad ka heli kartaa macluumaad dheeri ah umulisadaada ama booqdaha caafimaadka waxaadna aqrin kartaa xiriirada hoose.

Hurdo wanaagsan iyo yareynta halista dhimashada lama filaanka ah

Cudurka Dhimashada ee lama filaanka ah (SIDS) waa dhimasho lama filaan ah ee kusoo booda ah ilmaha ee aan sabab loo helin. Tani waa dhif laakiin wali way dhici kartaa waxaana jira tillaabooyin aad qaadi karto si aad u yareyso halista tan ka dhaceysa:

• Had iyo jeer cunuggaaga ku useexi dhabar dhabar
• Dhallaanka waa inaan la wareejin marka ay hurdaan
• Meelee ilmahaaga si cagihiisa/cagihiisu ay u sax yihiin dhamaadka sariirt, halkii ay dhexda ka ahaan lahaayeen, si looga hortago inay ku soo dhacaan daboolka hoostiisa
• Ha isticmaalin bustayaasha sariirta ama quilts, kaliya isticmaal go’yaal iyo busteyaal fudud
• In la hubiyo in heerkulka qolka uu u dhexeeyo 16-20°C, maadaama kuleylka ilmahaagu khatar noqon karo
• Meesha ugu aaminka badan ee ilmahaagu seexdo waxay ku jirtaa sariir ama mass dambiil isla qol adiga aad jiifto yaal, lixda bilood ee ugu horreysa.

Waa maxay hurdada caadiga ah?

Ilmahaagu wuxuu lahaan doonaa qaabkiisa hurdada, umana badna inuu la mid noqdo carruurta kale ee aad ogtahay. Fadlan la soco in dhallaanka dhasha ahi aysan u baahnayn wax caadi ah. Si kastaba ha noqotee, dhowr bilood gudahood waxaad yeelan doontaa nidaam joogto ah. Qaababka hurdada ee caadiga ah laga soo bilaabo ilaa saddex bilood:

• Dhallaanka yarka ah badankood way hurdaan wax ka badan inta ay soo jeedaan
• Wadarta hurdada maalinlaha ah way kala duwan tahay, laakiin waxay noqon kartaa sideed saacadood ilaa 16-18 saacadood
• Ilmuhu way soo toosi doonaan inta lagu jiro habeenkii maxaa yeelay waxay u baahan yihiin inay quutaan.

Ilmaha iyo hurdada

Ka baar Muuqaalkan AIMH UK si aad wax badan uga ogaato waxyaabaha ku saabsan qaababka hurdadaada.