માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીની સમસ્યાઓ: વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
નિદાન કેવી રીતે થાય છે?
આનું નિદાન ગર્ભાવસ્થા પહેલા થાય છે. આદર્શ રીતે માનસિક સ્વાસ્થ્યની ચિંતાઓ/સમસ્યાઓ ધરાવતી તમામ મહિલાઓને ગર્ભાવસ્થા પહેલા તેમના માનસિક સ્વાસ્થ્યને સારૂં બનાવવા માટે ગર્ભધારણ પહેલા સલાહ લેવી જોઈએ. તમારા GP પ્રસૂતિ ટીમને આ વિશે સૂચિત કરશે, જો કે તમારા માટે પ્રથમ એપોઇન્ટમેન્ટ (બુકિંગ એપોઇન્ટમેન્ટ) સમયે તમારી દાયણને જણાવવું જરૂરી છે જેથી તેઓ તમને આ માટે જરૂરી એવો યોગ્ય સહકાર પૂરો પાડી શકે.આનો અર્થ શું છે?
મારા માટે:
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમારું માનસિક સ્વાસ્થ્ય બગડી શકે છે. જો પારિવારિક ઈતિહાસમાં કોઇને માનસિક સમસ્યા હોય તો ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમારૂં માનસિક સ્વાસ્થ્ય બગડવાનું જોખમ વધુ છે. જો તમે માનસિક રીતે અસ્વસ્થ અનુભવો છો તો તમે તમારી દાયણને જણાવો અને તમારો પરિવાર પ્રસૂતિ ટીમને જાણ કરે તે અગત્યનું છે.મારા બાળક માટે:
જો તમે પોતાની દેખભાળ નહીં રાખો, તો તમારા બાળકનાં સ્વાસ્થ્યને પણ જોખમ છે.મેડિકલ ટીમ શી ભલામણ કરશે?
જો તમને લાગે કે તમારું માનસિક સ્વાસ્થ્ય બગડી રહ્યું છે, તો તમારે શક્ય તેટલી વહેલી તકે કોઈને જાણ કરવી જોઈએ.ક્યા ટેસ્ટ ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે/ કરી શકાય છે? તેમની જરૂર કેટલી વાર પડી શકે છે?
તમારી જરૂરિયાતના સ્તરના આધારે તમારી લોકલ પેરીનેટલ મેન્ટલ હેલ્થ ટીમ તમારી સંભાળ લેશે, જે તમારા માટે કોઈ નિષ્ણાતને રેફર પણ કરી શકે છે.એવા કયા ‘રેડ ફ્લેગ’ લક્ષણો/સમસ્યાઓ છે, જેમનાં વિશે મારે તાત્કાલિક જાણ કરવી જોઈએ?
ખરાબ મૂડ અને નિરાશાજનક વિચારો, અસહાયતા અથવા એકલતાની લાગણી.આ સંદર્ભે ભલામણો કેવી રીતે કરવામાં આવે છે?
ઉપચારનાં વિકલ્પો
અમે કાઉન્સેલિંગ અથવા દવા આપી શકીએ છીએ. ઘણી દવાઓ ગર્ભાવસ્થામાં લેવા માટે સલામત છે. જો તમે ગર્ભાવસ્થા પહેલાં દવા લેતાં હોવ તો તમારે કોઈપણ ફેરફાર કરતા પહેલા તમારા GP અને મેડિકલ ટીમ સાથે તમારી ચાલુ સારવાર વિશે ચર્ચા કરવી જોઈએ.જન્મ પછીની દેખભાળ પર આ કેવી રીતે અસર કરી શકે છે?
જન્મ પછી તમારા અને તમારા બાળકનાં સ્વાસ્થ્યની જાળવણીની યોજના તૈયાર છે તેની ખાતરી કરવા માટે જન્મ પહેલાં જ બર્થ પ્લાન પર તમારી સંમતિ હોવી જોઈએ.ભવિષ્યની ગર્ભાવસ્થા પર આની કેવી અસર થશે? આ ફરીથી થવાનું જોખમ હું કેવી રીતે ઘટાડી શકું?
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્ય અને લક્ષણોને ઑપ્ટિમાઇઝ કરો.ભવિષ્યમાં/મારા લાંબા ગાળાના સ્વાસ્થ્ય માટે આનો શું અર્થ થશે અને હું આને કેવી રીતે પ્રભાવિત કરી શકું?
ભવિષ્યની ગર્ભાવસ્થા માટે તમારા સ્વાસ્થ્યને શ્રેષ્ઠ બનાવવા માટે ગર્ભનિરોધક અને ફોલો-અપનો પ્લાન બનાવવો જોઈએ. આમાં સ્વાસ્થ્ય અને દવાઓનો રિવ્યુ સામેલ હોઈ શકે છે.Health and wellbeing in pregnancy
ગર્ભાવસ્થામાં આરોગ્ય અને સુખાકારી
Headaches
માથાનો દુખાવો
હોર્મોનનાં ફેરફારોને કારણે માથાનો દુખાવો વધી શકે છે. પુષ્કળ પાણી પીવો, આરામ કરો અને જો જરૂરી હોય તો પેરાસિટામોલ (1 ગ્રામ) લો.
જો તમે ગંભીર માથાનો દુખાવો અનુભવો છો (દ્રષ્ટિની સમસ્યા સાથે/વિના) જે શરીરમાં પાણી અને બીજાં પ્રવાહીનું સ્તર સાચવી રાખવાથી, આરામ કરવાથી અને પેરાસિટામોલથી ઉકેલાતા નથી, તો તમે તમારા ડૉક્ટર કે દાયણનો સંપર્ક કરો Having twins or triplets
જોડિયા અથવા ત્રિપુટી હોય
તમને એક કરતાં વધુ બાળક છે તેનો પતો લગાવવો એ રોમાંચક અને ખાસ હોઈ શકે છે, પરંતુ કેટલીકવાર શાનદાર પણ હોઈ શકે છે.
તમામ બહુવિધ ગર્ભાવસ્થામાં જટિલતાઓનું જોખમ વધારે હોય છે, અને તેથી તમે અને તમારા બાળકો સ્વસ્થ છો તેની ખાતરી કરવા માટે તમારી પાસે વધારાની મુલાકાતો અને સૂક્ષ્મ અવલોકન હશે.
જો તમારા બાળકો એક જ નાળમાં ભાગ પડાવે છે, તો સલાહ આપવામાં આવશે કે તમે દર બે અઠવાડિયે સૂક્ષ્મ અવલોકન કરો, અને જો તેઓ દરેક પાસે સ્વયંના નાળ હોય હોય તો સૂક્ષ્મ અવલોકન દર ચાર અઠવાડિયે કરવામાં આવશે.
તમારા બાળકો 40 અઠવાડિયા કરતાં વહેલાં જન્મે તેવી શક્યતા છે. ઘણા જોડિયા બાળકો યોનિમાર્ગમાંથી જન્મે છે, જો કે એવી ભલામણ કરવામાં આવે છે કે તેઓ શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા જન્મે.
ગર્ભાવસ્થા, જન્મ અને તે પછી પણ તમને તમારી પ્રસૂતિ ટીમ તરફથી પુષ્કળ સહકાર મળશે.
Handling your newborn baby
તમારા નવજાત શિશુને સંભાળવું
બાળકોને સુરક્ષિત રીતે અને નરમાશથી ઉપાડવામાં આવે છે. તેમને તેમના માથા અને ગરદનને કાળજીપૂર્વક ટેકો આપવાની જરૂર છે કારણ કે તેમની ગરદનના સ્નાયુઓ તેમના માથાને પકડી રાખવા માટે પૂરતા મજબૂત નથી,
તેમ છતાં બાળકોને સ્પર્શ સુખદાયક લાગે છે; અસ્વસ્થ બાળકને માતા-પિતાના હાથોમાં હળવા આલિંગન અથવા લયબદ્ધ રોકિંગ દ્વારા દિલાસો મળી શકે છે. તમારા બાળકને ધાબળામાં સુરક્ષિત રીતે વીંટાળવામાં તે ઘણી વખત મદદ કરી શકે છે, જો કે તમારા બાળકને વધુ પડતું ગરમ ન થવા દેવુ તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ઘણી વાર બાળકોને આકસ્મિક રીતે છોડી દેવામાં આવે છે, ખાસ કરીને જ્યારે માતાપિતા બાળકને પકડીને સૂઈ જાય છે; અથવા બાળકને પકડતી વખતે તેઓ લપસી જાય છે, સફર કરે છે અથવા પડી જાય છે.
તમારા બાળકને ઇજા થતી રોકવા માટે તમે અહીં કેટલીક બાબતો કરી શકો છો:
- જ્યારે સ્થાયી થઈ જાય ત્યારે તમારા બાળકને તેના પલંગ પર સુવડાવો
- ફ્લોર પર બદલાતી સાદડી પર તમારા બાળકની નેપી બદલો
- તમારા બાળકને બેડ, સોફા અથવા બદલાતા ટેબલ પર એક સેકન્ડ માટે પણ એકલા ન છોડો, કારણ કે તે ફરી શકે છે.
- ટેબલ અથવા રસોડાના વર્કટોપને બદલે હંમેશા પારણું અથવા બેબી કારની સીટોને ફ્લોર પર ઉછાળતા રહો, કારણ કે તમારા બાળકની સળવળાટ તેને ધાર પરથી સરકી શકે છે.
- તમારા બાળકને સીડી ઉપર અને નીચે લઈ જતી વખતે હેન્ડ્રેલને પકડી રાખો, જો તમે ચાલી રહ્યા છો. તો ખાતરી કરો કે સીડી રમકડાં અને અન્ય પડવાના જોખમોથી મુક્ત છે.
- તમારા બાળકને લઈ જતી વખતે તમે તમારા પગ ક્યાં મુકો છો તે જુઓ. રમકડા જેવી વસ્તુ પર ચાલવું સરળ છે.
Hand expressing colostrum before your baby is born
તમારા બાળકનાં જન્મ પહેલાં તમારું સૌથી પ્રથમ દૂધ હાથથી જાતે કાઢવું
માતાઓનાં સ્તનમાં ગર્ભાવસ્થાના મધ્યમાં કોલોસ્ટ્રમ (પ્રારંભિક સ્તનમાંનું દૂધ) ઉત્પન્ન થવાનું શરૂ થાય છે. તમારું બાળક આવે તે પહેલાં આ દૂધ કેવી રીતે કાઢવું તે શીખવું ખૂબ જ ઉપયોગી થઈ શકે છે, ખાસ કરીને જો તમારું બાળક અકાળે જન્મે અથવા તમારાથી અલગ થવાની સંભાવના હોય અથવા જો તમને ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) હોય અથવા હાઈ બ્લડ પ્રેશર (ઉચ્ચ રક્ત ચાપ) માટે દવા લેતા હોયવ. જો તમે ઈચ્છો તો તમારી ગર્ભાવસ્થાના લગભગ 37 અઠવાડિયાથી આ શરૂ કરી શકો છો, અને તમે તમારા કોલોસ્ટ્રમ (પ્રારંભિક સ્તનમાંનું દૂધ) ને એકત્ર કરીને તેનો ફ્રીઝરમાં સંગ્રહ કરી શકો છો. જ્યારે તમે પહેલીવાર હાથથી જાતે દૂધ કાઢવાનું શરૂ કરો છો, ત્યારે તમે કોલોસ્ટ્રમ (પ્રારંભિક સ્તનમાંનું દૂધ) ના થોડા ટીપાં જ કાઢી શકો છો – આ સામાન્ય છે અને તેનો અર્થ એ નથી કે તમારા સ્તનમાં દૂધ નથી. તમારા બાળકના આગમનની તૈયારીના ભાગ રૂપે આ પધ્ધતિ નો અભ્યાસ કરવો તે હજુ પણ યોગ્ય છે.
વધુ માહિતી માટે સંબંધિત લિંક્સ વાંચો અને તમારી મિડવાઇફ (દાયણ) અથવા શિશુના ખોરાકના નિષ્ણાત સાથે વાત કરો.
બાળકના જન્મ પછી નામના વિભાગમાં એક્સપ્રેસિંગ મિલ્ક (જાતે દૂધ કાઢવું) વિભાગની અંદર જાતે દૂધ કેવી રીતે કાઢવું તે જુઓ.
જાતે દૂધ કાઢવાનું ક્યારે વિચારવું
કોઈ પણ બાળકની અપેક્ષા રાખી રહેલી માતા ગર્ભાવસ્થાના 37 અઠવાડિયાથી તેનાં સ્તનમાંથી જાતે દૂધ કાઢી શકે છે. તે ખાસ કરીને ત્યારે ઉપયોગી છે જો તમે જાણતા હોવ કે તમારા બાળકને જન્મ પછીના પ્રથમ થોડા કલાકોમાં લોહીમાં ખાંડ ઓછી થવાનું જોખમ વધારે છે. આમાં શામેલ હોઈ શકે છે:- ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) અથવા પહેલાલેથી અસ્તિત્વમાં રહેલા ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) ધરાવતી સ્ત્રીઓ
- ફાટેલા હોઠ અને અથવા તાળવુંવાં અને જન્મજાત સ્થિતિઓ સાથે જન્મ પહેલાંના સમયગાળા દરમિયાન નિદાન કરાયેલ શિશુઓ
- એવી મહિલાઓ જે બાળકને પૂર્વ આયોજિત (‘ઇલેક્ટિવ’) શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા જન્મ આપવાની હોય
- એવા શિશુઓ જેની વૃદ્ધિ ગર્ભાશયની અંદર અટકી ગઈ હોય
- સ્તન હાયપોપ્લાસિયા (અવવૃદ્ધિ) ધરાવતી માતાઓ
- હાઈપરએન્ડ્રોજેનેસિસ (અંડાશયમાં નાની ગાંઠોનો રોગ) ધરાવતી સ્ત્રીઓ
- જે મહિલાઓએ સ્તનની સર્જરી કરાવી હોય
- મલ્ટિપલ સ્ક્લેરોસિસ અથવા રુમેટોઇડ નો રોગ ધરાવતી સ્ત્રીઓ
- એલર્જી અથવા બળતરા જેવાં આંતરડાનાં રોગનો કુટુંબનો જૂનો ઇતિહાસ
- હાઈ બ્લડ પ્રેશર (ઉચ્ચ રક્તચાપ) વાળી માતાઓ
- બીટા બ્લોકર લેતી માતાઓ (દા.ત. લેબેટાલોલ).
સ્તનપાન અને ડાયાબિટીસ
- જે બાળકોને સ્તનપાન કરાવવામાં આવ્યું હોય તેઓને બાળપણમાં ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) થવાની શક્યતા ઓછી હોય છે
- એવી ભલામણ કરવામાં આવે છે કે જે માતાઓને ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) છે તેઓ તેમના બાળકને કોઈપણ ફોર્મ્યુલા (ડબ્બાનું) દૂધ આપવાનું ટાળે
- જો તમને ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) હોય અને તમે ઇન્સ્યુલિન પર આશ્રિત હોવ તો તમને લાગશે કે જ્યારે તમે સ્તનપાન કરાવતા હોવ ત્યારે તમને ઓછાં ઇન્સ્યુલિનની જરૂર હોય અને વધુ ખાવાની જરૂર પડી શકે છે.
- જો તમને સગર્ભાવસ્થામાં ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) થયો હોય અને તમે સ્તનપાન કરાવતા હોવ તો પછીના જીવનમાં તમને ડાયાબિટીસ (મધુમેહ) થવાની શક્યતા ઓછી હોય છે.
જાતે દૂધ કાઢવાની ભલામણ ક્યારે કરવામાં આવતી નથી
નીચેના સંજોગોમાં પ્રસૂતિપૂર્વ જાતે દૂધ કાઢવાની ભલામણ કરવામાં આવતી નથી:- જોખમી અથવા અકાળ પ્રસૂતિની પીડાનો ઇતિહાસ
- યોનીમાર્ગનાં મોઢાંની અસમર્થતા
- યોનીમાર્ગનાં મોઢાં આગળ ટાંકા લેવામાં આવ્યા હોય
How to harvest your colostrum
Information for partners (preparing for birth)
ભાગીદારો માટેની માહિતી (જન્મની તૈયારી)
પ્રસૂતિની પીડા અને જન્મ પહેલાં
તમારા જીવનસાથી સાથે જન્મસાથી તરીકેની તમારી ભૂમિકા અને જન્મ સમયે હાજર રહેવા વિશે તમને કેવું લાગે છે તેની ચર્ચા કરવી મહત્વપૂર્ણ છે. તમે સાથે મળીને જન્મ આપવાની યોજના વિશે લખી શકો છો અને જો તેને આ યોજનાને કોઈ પણ કારણોસર બદલવાની જરૂર હોય તો તેણીને ટેકો આપી શકો છો. તમે આ પણ કરી શકો છો:- ખાતરી કરો કે અંતિમ અઠવાડિયામાં તમારો હંમેશા સંપર્ક કરી શકાય છે
- જો તમે પ્રસૂતિ એકમમાં બાળકને જન્મ આપવાનું આયોજન કરી રહ્યા હોવ તો તમે ત્યાં કેવી રીતે જશો તે ગોઠવો
- ખાતરી કરો કે કારમાં હંમેશા બળતણ હોય છે અને ખાતરી કરો કે તમે કારની સીટ ફિટિંગનું પરીક્ષણ કર્યું છે. તમે કારમાં કારની સીટ રાખી શકો છો
- પ્રસૂતિ એકમના તમારા રૂટનું પરીક્ષણ કરવા માટે ટ્રાયલ રન કરો અને ખાતરી કરો કે તમારી પાસે પાર્કિંગ મીટરમાં આપવા માટે છુટ્ટા પૈસા છે
- પ્રસૂતિ યૂનિટની બેગ પેક કરવામાં મદદ કરો અને ખાતરી કરો કે તમને જે વસ્તુઓની જરૂર છે તે તમે પેક કરોરી છે
- બાળકનાં જન્મ પછી અમુક ભોજન તૈયાર કરવા/પહેલેથી બનાવીને ફ્રીજમાં મુકી રાખવા વિશે વિચારો જેથી તમારે ઘરે સૌથી પહેલા રસોઈ બનાવવાની ચિંતા ન કરવી પડે
- શું અપેક્ષા રાખવી તે વિશે જાણો અને શીખો જેથી કરીને તમે તમારા જીવનસાથી અને બાળકની સંભાળ રાખવા માટે શક્ય તેટલું તૈયાર થઈ શકો, આના વિભાગો વાંચો:
જન્મ પછીની તૈયારી
બાળકનો જન્મ ઘણીવાર એટલી મોટી ઘટના બની જાય છે કે પિતૃત્વ અને વાલીપણા પર વધારે સમય કે ધ્યાન આપવામાં આવતું નથી. બાળકના જન્મથી સંબંધો બદલાય જાય છે, જવાબદારીઓનો સ્વીકાર થાય છે અને નોંધપાત્ર નાણાકીય અસર પડે છે, જ્યારે તે તીવ્ર આનંદ અને ગર્વનો સમય પણ છે. 10% જેટલા નવા બનેલા પિતા જન્મ પછીના ડિપ્રેશન (હતાશા)થી પીડાઈ શકે છે, તેથી જો તમે તમારા મૂડમાં ફેરફાર અનુભવવાનું શરૂ કરો, તો તમારા પરિવાર, મિત્રો અને GP સાથે વાત કરો (અને see here).Infections and viruses
સંક્રમણ અને વાયરસ
Group B Streptococcus (GBS)
ગ્રુપ બી સ્ટ્રેપ્ટોકોકસ (GBS)
GBSએ એક સામાન્ય સૂક્ષ્મ જંતુઓ હોય છે જેનું દર 10 મહિલાઓમાંથી 2-4 મહિલા યોનિ અને ગુદામાર્ગમાં વહન કરે છે. GBS વહન કરવું તમારા માટે હાનિકારક નથી, અને એમાં કોઈ લક્ષણો જોવા મળતાં નથી. જીબીએસ પ્રસંગોપાત નવજાત બાળકોમાં ગંભીર ચેપનું કારણ બને છે, અને એ પણ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અને પ્રસૂતિ પહેલા ખૂબ જ ભાગ્યે જ. GBS પેશાબ અથવા યોનિમાર્ગ/ગુદામાર્ગ માંથી રૂ માં લીધેલ નમૂનાનાં પરીક્ષણો દ્વારા શોધી શકાય છે. NHS નિયમિતપણે તમામ સગર્ભા મહિલા ઓનું GBS ટેસ્ટ કરતું નથી. જો કે, જો તે તમારી વર્તમાન અથવા પાછલી ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન જોવા મળ્યું હોય અથવા જો તમને ભૂતકાળમાં GBSનો ચેપ લાગ્યો હોય તો, તમારા નવજાત શિશુમાં ચેપનું જોખમ ઘટાડવા માટે તમને પ્રસૂતિ દરમિયાન નસમાં જીવાણુનાશક દવા આપવામાં આવશે.
