પાણી

પાણીનો ઉપયોગ (સ્નાન અથવા બર્થિંગ પૂલમાં) એ પીડા રાહત અને રાહતમાં મદદ કરવાની અસરકારક પદ્ધતિ તરીકે જાણીતી છે. જો તમારી ગર્ભાવસ્થા અને પ્રસૂતિ સીધી થઈ ગઈ હોય, તો બર્થિંગ પૂલનો ઉપયોગ તમારા માટે ખાસ કરીને યોગ્ય હોઈ શકે છે. પાણીને શરીરના તાપમાનની આસપાસ રાખવામાં આવશે અને તમે પ્રસૂતિ દરમિયાન તમારી ઈચ્છા અનુસાર અંદર અને બહાર જઈ શકો છો. ઘણી મહિલાઓ તેમના બાળકને પૂલમાં જન્મ આપવાનું પણ પસંદ કરે છે, જો પ્રસૂતિ દરમિયાન તમારી અને તમારા બાળકની સાથે બધુ બરાબર હોય તો તે સુરક્ષિત વિકલ્પ છે. જો તમે હોમ બર્થનું પ્લાનિંગ કરી રહ્યા હોવ, તો તમે બર્થિંગ પૂલ ભાડે રાખી શકો છો. જો તમે ઘરે અથવા તમારા પ્રસૂતિ યૂનિટમાં પાણીના જન્મ વિશે વધુ જાણવા માંગતા હોવ તો તમારી દાયણ સાથે આ વિશે ચર્ચા કરો.

TENS (ટ્રાન્સક્યુટેનીયસ વિદ્યુત ચેતા ઉત્તેજના)

આ નાનું મશીન સ્ટીકી(ચોંટી જાય એવું) ઇલેક્ટ્રોડ પેડ્સનો ઉપયોગ કરીને તમારી પીઠ સાથે જોડાયેલ છે, અને તે તમારા શરીરમાં હળવા અને પીડારહિત વિદ્યુત નાડીઓનો નિયમિત ધબકારો મોકલે છે, જે પીડાને પ્રસારિત કરતી ચેતાને વિક્ષેપિત કરે છે. તે તમારા શરીરના કુદરતી પેઇન-કિલિંગ એન્ડોર્ફિનના ઉત્પાદનને પણ વેગ આપી શકે છે. પ્રારંભિક પ્રસૂતિમાં TENS સૌથી અસરકારક છે. TENS મશીનો ભાડે રાખી શકાય છે અથવા ઓનલાઈન ખરીદી શકાય છે, અથવા કેટલાક મોટા રિટેલર્સમાં. ખાતરી કરો કે તમે જે મશીન મેળવો છો તે ખાસ કરીને પ્રસુતિ પીડા માટે રચાયેલ છે કારણ કે તેમાં ઘણાં વિવિધ પ્રકારો છે.

સ્વ-સંમોહન/ડીપ રિલેક્સેશન (ઊંડો વિશ્રામ કરવાની) તકનીકો

શ્વાસ લેવાની અને સ્વ-સંમોહનની કેટલીક તકનીકો છે જે ઘણી મહિલાઓને પ્રસૂતિની પીડાનો અનુભવ કરતી વખતે ફાયદાકારક લાગે છે. આ તકનીકો શીખવી અને પ્રેક્ટિસ કરવી જોઈએ, અને તે એક લાયક વ્યવસાયી દ્વારા શીખવવામાં આવે છે. તમે તમારી દાયણને આ વિશે પૂછી શકો છો અથવા ફક્ત સ્થાનિક સેવાઓ/વ્યવસાયીઓ માટે ઑનલાઇન શોધ કરી શકો છો.

પ્રારંભિક પ્રસૂતિમાં સામનો કરવો

પ્રારંભિક પ્રસૂતિની પીડાનો (અથવા સુષુપ્ત) તબક્કો સામાન્ય રીતે ઘરે વિતાવવામાં આવે છે, અને એવી ઘણી વસ્તુઓ છે જે કરવાથી તમે કોઈપણ અગવડતાને હળવી કરવાનો પ્રયાસ કરી શકો છો જ્યારે પ્રસૂતિને સારી રીતે આગળ વધવા માટે પ્રોત્સાહિત પણ કરી શકે છે. આ સરળ તકનીકો સમગ્ર પ્રસૂતિ દરમિયાન પણ મદદ કરી શકે છે:

• ગરમ સ્નાન અથવા ફુવારો લેવો
• સંકોચન વચ્ચે સૂવું/આરામ કરવો
• ખાવું અને પીવું, થોડું અને વારંવાર
• શાંત અને હળવા રહેવું અને ઊંડા, ધીમા શ્વાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું
• રસોઇ બનાવવા અથવા ટીવી જોવા જેવી ખલેલ પાડતી તકનીકો
• તમારા બર્થિંગ પાર્ટનર પાસેથી મસાજ કરાવો, ખાસ કરીને નીચલી પીઠ અને/અથવા ખભા પર
• જુદી જુદી સ્થિતિઓ અજમાવવી અથવા હળવું ચાલવા જવું.

ઓપિયોઇડ્સ(પેથિડાઇન/ડાયમોર્ફિન/મેપ્ટિડ)

આ મજબૂત દર્દ-નિવારક દવાઓ છે, જે ઈન્જેક્શન દ્વારા આપવામાં આવે છે. તેઓ સામાન્ય રીતે અસર થવામાં લગભગ 20-30 મિનિટ લે છે અને બે થી ચાર કલાકની વચ્ચે રહે છે. તેઓ તમને પીડાનો સામનો કરવામાં અને આરામ કરવામાં મદદ કરી શકે છે, જો કે તેમની કેટલીક આડઅસર છે જેને ધ્યાનમાં લેવાની આવશ્યકતા છે. ઓપિયોઇડ ઇન્જેક્શન તમને સુસ્ત બનાવી શકે છે અને ઉબકા અને ઉલ્ટીનું કારણ બની શકે છે. આવું ન થાય તે માટે તમારી દાયણ સામાન્ય રીતે તે જ સમયે બીમારી વિરોધી દવા આપશે. ઓપિયોઇડ ઇન્જેક્શન પ્લેસેન્ટાને પાર કરે છે અને જો તે આપ્યા પછી તરત જ જન્મે તો તમારા બાળકની શ્વાસ લેવાની ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે. જો તમારી દાયણને લાગતું નથી કે દવાને જન્મ પહેલાં બંધ થવા માટે પૂરતો સમય મળશે, તો તે તમારા માટે દર્દ-નિવારક વિકલ્પ તરીકે ભલામણ કરવામાં આવશે નહીં. ઓપિયોઇડ ઇન્જેક્શન જન્મ પછી તમારા બાળકના પ્રથમ સ્તનપાનને પણ અસર કરી શકે છે.

એપિડ્યુરલ

એપિડ્યુરલ્સ એ પ્રસૂતિમાં દર્દ નિવારકનું સૌથી અસરકારક ફાર્માકોલોજિકલ સ્વરૂપ છે. દર્દ નિવારકની આ પદ્ધતિ માત્ર એનેસ્થેટીસ્ટ દ્વારા પ્રસૂતિ યૂનિટ (લેબર વોર્ડ) પર આપી શકાય છે. એપિડ્યુરલ એ એક ખાસ પ્રકારનું એનેસ્થેટિક છે જે પીઠમાં ઈન્જેક્શન તરીકે આપવામાં આવે છે, મગજમાં પીડાના આવેગ વહન કરતી ચેતાને સુન્ન કરે છે. એક વખત પ્રથમ ડોઝ આપવામાં આવે તે પછી તેને કામ કરવામાં લગભગ 20 મિનિટનો સમય લાગે છે, પછી અથવા તો તમે અથવા તમારી દાયણ તમને દર્દ-નિવારક રાખવા માટે જરૂરી દવાને ટોપ-અપ કરશે. એપીડ્યુરલ સામાન્ય રીતે અસરકારક દર્દ નિવારકનું કમ કરે છે, જો કે કેટલીક મહિલાઓને તે હંમેશા સંપૂર્ણ રીતે કામ કરતું નથી લાગતું, અને તેને સમાયોજિત અથવા ફરીથી ગોઠવવાની જરૂર પડી શકે છે. જો તમને એપિડ્યુરલ હોય તો તમારે તમારા હાથમાં ડ્રીપ(ટીપાં) રાખવાની અને સતત ઈલેક્ટ્રોનિક ફેટલ મોનિટરિંગની પણ જરૂર પડશે. અસરકારક કાર્યકારી એપિડ્યુરલ સાથે પણ ક્યારેક પીઠના નીચેના ભાગમાં દબાણ અનુભવાય છે. કેટલીક મહિલાઓને એપિડ્યુરલ પછી પણ ફરવા સક્ષમ હોય છે, જ્યારે અન્યને તેમના પગ ભારે લાગવાને કારણે અને તેમના વજનને સમર્થન આપવામાં અસમર્થ હોવાને કારણે તે વધુ મુશ્કેલ લાગે છે.જો તમે એપિડ્યુરલ સાથે ચાલવા માંગતા હોવ તો તે જરૂરી છે કે દાયણ પહેલા તપાસ કરે કે તમારા પગ પૂરતા મજબૂત છે કે નહીં, અને કોઈએ હંમેશા તમારી સાથે આધાર માટે ચાલવું જોઈએ. કેટલીક સ્ત્રીઓને પેશાબ પસાર કરવો મુશ્કેલ લાગશે, જો આવું થાય તો તમારા મૂત્રાશયને ખાલી કરવા માટે કેથેટરની જરૂર પડી શકે છે. તમારા પ્રસૂતિના તબક્કાના આધારે, આ કેથેટર જન્મ પછીના દિવસ સુધી રહી શકે છે. એપિડ્યુરલ તમારા બ્લડ પ્રેશરને અસર કરી શકે છે, તેથી તેનું નિયમિતપણે નિરીક્ષણ કરવાની પણ જરૂર પડશે. એપિડ્યુરલ રાખવાથી પ્રસૂતિનો બીજો તબક્કો લાંબો થઈ શકે છે, અને તમને સહાયિત જન્મની જરૂર હોવાની સંભાવના વધી શકે છે. તે ખંજવાળ અથવા ધ્રુજારીનું કારણ પણ બની શકે છે. એપિડ્યુરલ્સના અન્ય જોખમોમાં ગંભીર માથાનો દુખાવો અથવા ભાગ્યે જ ચેતા નુકસાનનો સમાવેશ થાય છે.

પ્રસવની વ્યૂહરચનાનો સામનો કરવો અને પીડાથી રાહત

જેમ જેમ પ્રસુતિ આગળ વધે છે, સંકોચનની સંવેદનાનું સંચાલન કરવામાં તમારી મદદ કરવા માટે ઘણા બધા વિકલ્પો ઉપલબ્ધ છે કારણ કે તે મજબૂત અને વધુ તીવ્ર બને છે.

પૂરક ઉપચાર

આમાં એરોમાથેરાપી, એક્યુપંક્ચર, હોમિયોપેથી, રીફ્લેક્સોલોજી અને મસાજનો સમાવેશ થાય છે. તમારી દાયણને પૂછો કે તમારું પસંદ કરેલ મેટરનિટી યૂનિટ શું ઑફર કરે છે અથવા સ્થાનિક પ્રેક્ટિશનરને ઑનલાઇન શોધો. અમુક તકનીકોનો ઉપયોગ ગર્ભાવસ્થા અથવા જન્મ દરમિયાન થવો જોઈએ નહીં, તેથી પૂરક ઉપચાર અજમાવતા પહેલા હંમેશા ગર્ભવતી મહિલાઓના સારવારનો અનુભવ ધરાવતા લાયક પ્રેક્ટિશનરની સલાહ લો.