તમારા GP, સ્ત્રીરોગ નિષ્ણાત અને/અથવા દાયણને અગાઉથી મૌજુદમાં રહેલી કોઈપણ શારીરિક અથવા માનસિક સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ વિશે જણાવવું મહત્વપૂર્ણ છે. આમાં અગાઉની કોઈપણ સર્જરી (કોસ્મેટિક પ્રક્રિયાઓ સહિત) અથવા બાળપણની કોઈ પણ સ્થિતિ અથવા સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે જેમાંથી તમે હવે સ્વસ્થ થઈ ગયા છો.આ માહિતી ટીમને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમને અને તમારા બાળકને સ્વસ્થ રાખવા માટે વધુ કંઈ જરૂરી છે કે કેમ તેનું મૂલ્યાંકન કરવામાં મદદ કરે છે. જો તમે તમારી તબીબી સ્થિતિ માટે નિષ્ણાતની દેખરેખ હેઠળ છો, તો એ મહત્વપૂર્ણ છે કે તમે તેમની સાથે વાત કરો અને તમારી ગર્ભાવસ્થા પર તમારી સ્થિતિની કોઈ પણ અસર વિશે ચર્ચા કરો.તેમને સારાંશ માટે પૂછો અને આ માટે તમારી જન્મ પ્રસૂતિ પહેલાંની નોંધોમાં લખવામાં આવે. નોંધધો પ્રસૂતિ એકમો અને/અથવા વિભાગો વચ્ચે આપમેળે નથી, તેથી એમ ન માનો કે તમારી દાયણ અથવા ડૉક્ટર જાણે છે કે તમારા અગાઉના દેખભાળ કરનારાઓએ શું કહ્યું અથવા સૂચન કરી છે.
જો તમને વધુ માહિતી જોઈતી હોય, તો ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમારી દવાની સલામતી તપાસવા માટે કૃપા કરીને નીચેની લિંક્સનો ઉપયોગ કરો.
જે પરિસ્થિતિઓ વિશે આપણે વહેલા (12 અઠવાડિયા પહેલા) જાણવાની જરૂર છે તેમાં સામેલ છે:
ક્રોનિક હાયપરટેન્શન અને અન્ય તબીબી પરિસ્થિતિઓ જે તમને ગર્ભાવસ્થામાં બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યાઓ વિકસાવવાનું જોખમ વધારી શકે છે
ક્રોનિક હાયપરટેન્શન (દીર્ઘકાલીન અતિ માનસિક તણાવ) અને અમુક તબીબી પરિસ્થિતિઓ ધરાવતી મહિલાઓની પ્રી-એક્લેમ્પસિયા થવાનું જોખમ વધારે છે અને તેમને 12 માં અઠવાડિયાથી ઓછી માત્રામાં એસ્પિરિન નામની દવા સૂચવવામાં આવશે. આમાં નીચેનામાંથી કોઈપણ એક ઉ ચ જોખમી પરિબળોનો સમાવેશ થાય છે:
બોડી માસ ઇન્ડેક્સ (BMI) (શારીરિક વજનનો આંક) 35 કે તેથી વધુ.
પ્રી-એક્લેમ્પસિયાનો કૌટુંબિક ઇતિહાસ.
આ ગર્ભાવસ્થામાં એક કરતાં વધુ બાળકની અપેક્ષા રાખવી.
થાઇરોઇડ રોગ
હાઇપોથાઇરોડિઝમ (સક્રિય થાઇરોઇડ હેઠળ)
જેવા તમે સગર્ભા થાઓ છો ત્યારે સામાન્ય રીતે સૂચન કરવામાં આવે છે કે તમારી લેવોથિરોક્સિનની માત્રા દરરોજ 25-50 mcg દ્વારા જેવી વધારવામાં આવે છે. પછી તમારે બ્લડ ટેસ્ટની વ્યવસ્થા કરવા માટે તમારા GPનો પણ સંપર્ક કરવો જોઈએ.
હાઇપરથાઇરોઇડિઝમ (ઓવરએક્ટિવ અતિસક્રિય થાઇરોઇડ)
તમારા રોગની સ્થિતિ અને તમે જે દવાઓ લઈ રહ્યા છો તેની સલામતીનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે તમારે તમારા એન્ડોક્રિનોલોજિસ્ટ )અંતઃસ્ત્રાવીગ્રંથી) ના નિષ્ણાત સાથે ગર્ભાવસ્થા માટેની તમારી યોજનાઓની ચર્ચા કરવી જોઈએ.
વાઈની બિમારી
ગર્ભાવસ્થા તમારા વાઈના હુમલા અથવા તમારી દવાની અસરને માં અસર કરી પરિણામ લાવી શકે છે. જો તમે તમારી દવા(ઓ) અંગે ચર્ચા કરવાનો મોકો મેળવ્યા વિના ગર્ભવતી થાઓ, તો એવી ભલામણ કરવામાં આવે છે કે તમે શક્ય તેટલી વહેલી તકે તમારા GP અથવા નિષ્ણાતને મળો. આ સમીક્ષા પહેલાં, તમારી એન્ટિ-એપીલેપ્ટિક (વાઈ વિરોધી દવાઓ) સામાન્ય તરીકે લેતા રહો.તમે ગર્ભવતી થાઓ તે પહેલાં અમુક દવાઓને રોકવાની અને વૈકલ્પિક દવામાં બદલવાની જરૂર પડી શકે છે, અથવા જો તમે પહેલેથી જ ગર્ભવતી હો, તો તે તમારા બાળકને જે જોખમ ઊભું કરે છે તેના કારણે શક્ય તેટલી વહેલી તકે. બીજી કેટલીક દવાઓ વધારવાની જરૂર છે. તમારા ડૉક્ટર ફોલિક એસિડ પૂરક (દિવસ દીઠ 5 મિલિગ્રામ) ની વધુ માત્રા લખશે.
માનસિક સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ અને ચિંતાઓની સારવાર માટે ઉપયોગમાં લેવાતી કેટલીક દવાઓની અસરો વિશે ચિંતા કરવી તે સમજી શકાય તેવું છે, પરંતુ તમારા જીપી અથવા નિષ્ણાત સાથે વાત કર્યા વિના તમારી દવાઓ લેવાનું બંધ ન કરવું તે મહત્વપૂર્ણ છે. આને લીધે પાછા લક્ષણો તરફ દોરી શકે છે, ખાસ કરીને જો દવા અચાનક બંધ થઈ જાય, તો તમારા લક્ષણોનું પુનરાવર્તન થઈ શકે છે અથવા તમારી સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
પ્રકાર 1 અને 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતી મહિલાઓએ સુવાવડ, જન્મજાત ખોડખાંપણ, મૃત જન્મ અને નવજાત મૃત્યુના જોખમને ઘટાડવા માટે ગર્ભાવસ્થા પહેલા અને સમગ્ર ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તેમના ડાયાબિટીસ પર ચુસ્ત નિયંત્રણ રાખવાનું લક્ષ્ય રાખવું જોઈએ. ગર્ભાવસ્થા સામાન્ય રીતે સામાન્ય કરતાં ઇન્સ્યુલિનની વધુ માંગ રાખે છે અને તેથી ડાયાબિટીસનું નજીકનું નિરીક્ષણ અને નિયંત્રણ મહત્વપૂર્ણ છે.
ક્રોહન રોગ, અલ્સેરેટિવ કોલાઇટિસ (મોટા આંતરડાના પડદાનો સોજો) અને ઇન્ફ્લેમેટરી બોવેલ ડિસીઝ (દાહક આંતરડાનાં રોગો) (IBD) ના અન્ય સ્વરૂપો
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ક્રોહન અથવા કોલાઇટિસ (મોટા આંતરડાના પડદાનાં સોજાને) નિયંત્રણમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે અને જ્યાં સુધી તમારી IBD ટીમ તમને તેમ કરવાની સલાહ ન આપે ત્યાં સુધી તમારે તમારી કોઈપણ દવાઓ લેવાનું બંધ ન કરવું જોઈએ. મોટાભાગની દવાઓનું જોખમ ફ્લેર અપ (આકસ્મિક ભડકવાના) જોખમ કરતાં ઓછું છે.
જે મહિલાઓને હૃદયની બિમારીની જાણકારી હોય તેમને ગર્ભાવસ્થાના પ્રારંભમાં શક્ય તેટલી વહેલી તકે નિષ્ણાત પ્રસૂતિ સેવાઓ માટે સંદર્ભની જરૂર હોય છે અને આદર્શ રીતે ગર્ભાવસ્થા માટે પ્રયાસ કરતા પહેલા ગર્ભાવસ્થા પહેલાં થોડું માર્ગદર્શન લેવું જરુરી છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે કેટલીક હૃદયની સ્થિતિઓ ગર્ભાવસ્થામાં જટિલતાઓનું જોખમ વધારી શકે છે અને કેટલીક દવાઓ બંધ કરવાની અથવા સમાયોજિત કરવાની જરૂર પડી શકે છે.કૃપા નહીં કરીને તબીબી સલાહ વિના કોઈપણ દવાઓ બંધ કરશો અથવા બદલશો નહીં. જો તમને વધુ માહિતી જોઈતી હોય, તો કૃપા કરીને નીચેની લિંકનો ઉપયોગ કરીને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમારી દવાની સલામતી તપાસો.
પ્રણાલીગત લ્યુપસ એરીથેમેટોસસ (SLE)
SLE એ લ્યુપસનો સૌથી સામાન્ય પ્રકાર છે, જે દીર્ઘકાલીન સ્વયં રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી કરનાર રોગ છે. લક્ષણો અને રોગની માત્રા નક્કી કરે છે કે ગર્ભાવસ્થા પહેલા અને સમગ્ર ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કેવી રીતે કાળજી લેવામાં આવે છે.
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પ્રી-એક્લેમ્પસિયા: વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
આનું નિદાન કઈ રીતે થાય છે?
પ્રી-એક્લેમ્પસિયા એ એવી સ્થિતિ છે જે માત્ર ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અને સામાન્ય રીતે 20 અઠવાડિયા પછી થાય છે. આ સ્થિતિ હાઈ બ્લડ પ્રેશર (અથવા હાલના હાઈ બ્લડ પ્રેશરને વધુ ખરાબ બનાવે છે) અને પેશાબમાં પ્રોટીન સાથે લીક થતી કિડનીનું કારણ છે. તમારાં લક્ષણો, બ્લડ ટેસ્ટ અને યુરિન ટેસ્ટના આધારે તેનું નિદાન કરવામાં આવે છે.
આનો અર્થ શું છે?
મારા માટે
પ્રી-એક્લેમ્પસિયાનો એકમાત્ર ઈલાજ તમારા બાળકને (અને પ્લેસેન્ટા) ને જન્મ આપવો છે, પરંતુ તમે અને/અથવા તમારું બાળક કેટલાં અસ્વસ્થ છો અને વહેલા જન્મની તમારા બાળક પર થતી અસરની સાથે જન્મનો સમય સંતુલિત હોવો જરૂરી છે.તમે માથાનો દુખાવો, અસ્પષ્ટ દ્રષ્ટિ, ઉલટી, હાથ અને ચહેરા પર સોજો અથવા સામાન્ય રીતે અસ્વસ્થતા અનુભવી શકો છો. સૌથી ખરાબ પ્રી-એક્લેમ્પસિયા કિડની અથવા લીવર ફેલ્યર, લોહી ગંઠાઈ જવાની સમસ્યા અને આંચકીનું કારણ બની શકે છે.
મારા બાળક માટે
પ્રી-એક્લેમ્પસિયા પ્લેસેન્ટાની કાર્ય કરવાની રીતને અસર કરે છે અને તેના કારણે બાળકો ગર્ભાશયમાં સારી રીતે વૃદ્ધિ પામતા નથી અને તેમનો જન્મ વહેલો થાય છે. વહેલા જન્મેલા બાળકોને શ્વાસ, ખોરાક અને તાપમાન નિયંત્રણમાં મદદ કરવા માટે નિયોનેટલ યૂનિટમાં રાખવાની જરૂર પડી શકે છે. દુર્ભાગ્યે, કેટલાક બાળકો પ્રી-એક્લેમ્પસિયાને કારણે ગર્ભાશયમાં જીવી શકતા નથી.
મેડિકલ ટીમ શી ભલામણ કરશે?
તમારી તબીબી ટીમ નિયમિત તપાસની અને નજીકથી દેખરેખ માટે ક્યારેક-ક્યારેક હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાની ભલામણ કરશે. તમારી કિડની, લીવર અને લોહીની તપાસ કરવા માટે નિયમિત બ્લડ ટેસ્ટ્સ થશે અને તમારા બ્લડ પ્રેશરને નિયમિતપણે મોનિટર કરવામાં આવશે. તમારૂં બાળક ગર્ભમાં સારી રીતે વૃદ્ધિ પામી રહ્યું છે કે નહીં, તે જોવા વધારાના સ્કેનની ભલામણ કરવામાં આવશે. જો તમને ગર્ભાવસ્થાના 37 અઠવાડિયા પહેલા પ્રી-એક્લેમ્પસિયા થાય છે, તો બાળકનો જન્મ વહેલો થઈ શકે છે અથવા 37 અઠવાડિયામાં લેબર ઇંડ્યુસ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે. જો તમને 37 અઠવાડિયા પછી પ્રી-એક્લેમ્પસિયા થાય છે, તો તરત જ લેબરની ભલામણ કરવામાં આવે છે.તમારા માટે અને તમારા પરિવાર માટે આ મુશ્કેલ સમય હોઈ શકે છે તેથી તમારે તબીબી ટીમ સાથે નિયમિત અને સ્પષ્ટ વાતચીત કરવી જરૂરી છે.
તમારા લોહી, કિડની અને લીવરનાં ફંક્શનની ટેસ્ટ્સ સાથે તમારા યુરિનમાં પ્રોટીનની માત્રાની પણ ટેસ્ટ કરવામાં આવશે. પ્લેસેન્ટલ ગ્રોથ ફેક્ટર નામની બ્લડ ટેસ્ટ દર્શાવે છે કે પ્લેસેન્ટા કેટલી સારી રીતે કામ કરી રહ્યું છે અને આ ટેસ્ટ ડોકટરો અને મિડવાઇફને 37 અઠવાડિયા પહેલા પ્રી-એક્લેમ્પસિયાનું નિદાન કરવામાં મદદ કરે છે.
મારે કયા લક્ષણો અને ચિન્હો પર ધ્યાન ધ્યાન આપવું જોઈએ?
માથાનો દુખાવો, તમારા હાથ અને ચહેરા પર સોજો, અસ્પષ્ટ દ્રષ્ટિ, તમારા પેટમાં દુખાવો, ઉલટી અથવા તમારાં બાળકનું હલનચલન સામાન્ય કરતા ઓછું હોવું.
એવા કયા ‘રેડ ફ્લેગ’ લક્ષણો/ચિંતાઓ છે, જેમનાં વિશે મારે તાત્કાલિક જાણ કરવી જોઈએ?
જો તમારું બાળક સામાન્ય રીતે હલનચલન કરતું નથી, તો તમારે તાત્કાલિક હોસ્પિટલમાં જવું જોઈએ.જો તમને પ્રી-એક્લેમ્પસિયાના ઉપર સૂચિબદ્ધ લક્ષણોમાંથી કોઈપણ દેખાતાં હોય તો તમારે તરત જ તમારા મેટર્નિટી યૂનિટનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.
સંભવિત ભલામણો
ઉપચારનાં વિકલ્પો
જો તમારું બ્લડ પ્રેશર રીડિંગ 140/90 mmHg કરતા વધારે અથવા એટલું જ હોય તો તમારા બ્લડ પ્રેશર માટે આ ટેબ્લેટ ટ્રીટમેન્ટની ભલામણ કરવામાં આવશે.સામાન્ય રીતે ઉપયોગમાં લેવાતી ટેબ્લેટ્સ આ છે:
લેબેટાલોલ
નિફેડિપિન
મેથાઈલડોપા
જન્મ આપવાનો સમય
જન્મ આપવાનો સમય ગર્ભાવસ્થામાં તમે અને તમારું બાળક કેટલા સ્વસ્થ છો તેના પર નિર્ભર રહેશે. 37 અઠવાડિયા પછી, પ્રસુતિ પીડા શરુ કરાવાની સલાહ આપવામાં આવશે કારણ કે જો તમે આ સમય પછી જન્મ આપો તો ગર્ભાવસ્થાનાં સમયગાળામાં વધારો તમારા અને તમારા બાળક માટે જોખમી બની શકે છે.
આ મારી જન્મ આપવાની પસંદગીને કઈ રીતે અસર કરશે?
પ્રસુતિ દરમિયાન તમારા બાળકના હૃદયના ધબકારા પર સતત દેખરેખ રાખવાની ભલામણ કરવામાં આવશે, પછી ભલે તમને પ્રસુતિ કુદરતી રીતે શરૂ થયું હોય કે ઇંડ્યુસ કરવામાં આવ્યું હોય. આવું એટલા માટે કારણ કે પ્લેસેન્ટા સારી રીતે કામ ન કરે એવું શક્ય છે અને આપણે હૃદયના ધબકારામાં થયેલાં ફેરફારને ચૂકવો ન જોઇએ જે સૂચવે છે કે બાળક પ્રસુતિમાં સ્વસ્થ નથી. આ હોસ્પિટલનાં લેબર વોર્ડમાં ઉપલબ્ધ હોય છે.
જન્મ પછીની દેખભાળ પર આ કેવી રીતે અસર કરી શકે છે?
તમારે તમારા બ્લડ પ્રેશરને ખૂબ જ નિયમિતપણે તપાસવું પડશે અને જન્મ આપ્યા પછી ઓછામાં ઓછા 24 કલાક સુધી તમારે હોસ્પિટલમાં રહેવું પડશે.
બ્લડ પ્રેશરની કોઈ પણ દવાને સ્તનપાન માટે યોગ્ય એવી દવા (એનાલાપ્રિલ અથવા એમ્લોડિપિન) વડે બદલવામાં આવશે.
તમારે મેગ્નેશિયમ લેવું જરૂરી છે અને તમારે કેટલું પ્રવાહી પીવાનું છે તેની માત્રા નક્કી કરો.
જન્મ પછી તમારા બ્લડ પ્રેશરની સતત દેખરેખ માટે અને સારવાર માટે તમારે GPની મુલાકાત લેવી પડશે.
ભવિષ્યની ગર્ભાવસ્થા પર આની કેવી અસર થશે? આ ફરીથી થવાનું જોખમ હું કેવી રીતે ઘટાડી શકું?
જો તમારું વજન વધારે હોય અથવા તમે નિષ્ક્રિય હોવ તો આહાર અને કસરત દ્વારા હાઈ બ્લડ પ્રેશર ઘટાડી શકાય છે.તમને ભવિષ્યની ગર્ભાવસ્થામાં ફરીથી પ્રી-એક્લેમ્પસિયા થવાનું જોખમ ઘટાડવા માટે એસ્પિરિન લેવાની સલાહ આપવામાં આવશે કારણ કે એસ્પિરિન પ્લેસેન્ટાને સારી રીતે કામ કરવામાં મદદ કરે છે.
મારા ભવિષ્ય/લાંબા ગાળાનાં સ્વાસ્થ્ય પર આની કેવી અસર થશે? હું કેવી રીતે આને પ્રભાવિત કરી શકું?
જે મહિલાઓને ગર્ભાવસ્થા સમયે પ્રી-એક્લેમ્પસિયા નથી, એમની સરખામણીમાં પ્રી-એક્લેમ્પસિયા ધરાવતી મહિલાઓને આજીવન હાઈ બ્લડ પ્રેશરનું જોખમ ચારગણું વધારે હોય છે.સ્વાસ્થ્યપ્રદ ખોરાકની મદદથી, ખાસ કરીને મીઠાનું સેવન ઘટાડીને અને નિયમિત કસરત કરીને હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને હ્રદયરોગનું જોખમ ઘટાડી શકાય છે.બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવા માટે બ્લડ પ્રેશરની સારવાર લેવાથી હૃદયરોગનું જોખમ પણ ઘટાડી શકાય છે અને તમારા GP તમને જણાવશે કે સારવાર દરમિયાન તેઓ તમારું બ્લડ પ્રેશર કેટલું ઓછું કરવા ઈચ્છે છે.
આ ગર્ભાવસ્થાની એક અસામાન્ય પરંતુ ગંભીર સ્થિતિ છે, જે સામાન્ય રીતે 20 અઠવાડિયા પછી થાય છે. તે વધેલા બ્લડ પ્રેશર અને પેશાબમાં પ્રોટીન મળી આવવાના સંયોજન દ્વારા સ્પષ્ટીકૃત કરવામાં આવે છે. ઘણીવાર કોઈ લક્ષણો હોતા નથી અને પ્રી-એક્લેમ્પસિયા સામાન્ય રીતે નિયમિત પ્રસૂતિ પહેલાની તપાસ દ્વારા શોધી કાઢવામાં આવે છે, અને કેટલીકવાર તે ઝડપથી વિકસી શકે છે.લક્ષણોમાં સામેલ છે:
ગંભીર માથાનો દુખાવો થવો
સોજા માં અચાનક વધારો – ખાસ કરીને ચહેરા, હાથ, પગ અથવા પગની ઘૂંટીઓમાં
તમારી દ્રષ્ટિની સમસ્યાઓ જેમ કે તમારી આંખોમાં અસ્પષ્ટતા (ઝાંખપ) આવવી અને આંખો સામે તેજસ્વી ટપકાં દેખાવા
તમારી પાંસળીની નીચે તીવ્ર દુખાવો થવો
ખૂબ જ અસ્વસ્થ લાગવું.
આ લક્ષણો ગંભીર છે અને અચાનક વિકસી શકે છે તેથી તમારે તાત્કાલિક મદદ લેવી જોઈએ. પ્રી-એક્લેમ્પસિયા લીવર, કિડની જેવા શરીરના સંખ્યાબંધ અવયવોને અસર કરી શકે છે અને જેમ જેમ તેની ગંભીરતા વધે છે, તેમ તેમ લોહી ગંઠાઈ જવાની સમસ્યા ઊભી થાય છે અને તેથી પ્રસૂતિ ટીમ તમારા સ્વાસ્થ્યની નજીકથી દેખરેખ રાખશે. પ્રી-એક્લેમ્પસિયા બાળકના વિકાસને પણ અસર કરી શકે છે અને બાળકની આસપાસના પ્રવાહી અને તેની વૃદ્ધિનું નિરીક્ષણ કરવા માટે અલ્ટ્રાસાઉન્ડ કરવામાં આવશે.
પોસ્ટપાર્ટમ સાયકોસિસ (PP) એ એક ગંભીર માનસિક બીમારી છે જે સામાન્ય રીતે બાળના જન્મ પછીના પ્રથમ થોડા દિવસો અથવા અઠવાડિયામાં થાય છે. તે બેબી બ્લૂઝ અથવા જન્મ પછીના માનસિક ઉદાસીનતાથી અલગ છે અને તેને મેડિકલ ઇમર્જન્સી તરીકે ગણવામાં આવવી જોઈએ. લક્ષણો સામાન્ય રીતે જન્મ આપ્યા પછી થોડા અઠવાડિયામાં તદ્દન અચાનક શરૂ થાય છે.લક્ષણોમાં સામેલ છે:
ભ્રામકતા
ભ્રમ – વિચારો અથવા માન્યતાઓ જે સાચા હોવાની શક્યતા નથી
મેનિક મૂડ – ખૂબ વાત કરવી અથવા વધુ પડતો વિચારવું, ઉચ્ચ અથવા વિશ્વની ટોચ પર અનુભવવું
નીચા મૂડ – હતાશાના લક્ષણો, પીછેહઠ અથવા રડતું, ઊર્જાનો અભાવ, ભૂખ ન લાગવી, ચિંતા અથવા ઊંઘમાં તકલીફ થવી
અંકુશ ગુમાવવી
શંકાસ્પદ અથવા ભયભીત લાગણી
બેચેની
ખૂબ જ મૂંઝવણ અનુભવે છે
એવી રીતે વર્તવું જે પાત્રની બહાર છે.
PP તમારા અને તમારા પ્રિયજનો માટે એક ભારે અને ભયાનક અનુભવ હોઈ શકે છે અને શક્ય તેટલી વહેલી તકે મદદ લેવી મહત્વપૂર્ણ છે.બાયપોલર ડિસઓર્ડર (દ્વિધ્રુવી અવ્યવસ્થા) જેવી માનસિક બીમારીનો ઈતિહાસ વાળી મહિલાઓને ખાસ કરીને PP થવાનું જોખમ વધારે હોય છે, જો કે PP વિકસે છે તેમાંથી અડધી મહિલાઓને માનસિક બીમારીનો કોઈ ઈતિહાસ નથી. PP ના લક્ષણો ખૂબ જ ઝડપથી ખરાબ થઈ શકે છે, તેથી તેને મેડિકલ ઇમર્જન્સી તરીકે ગણવામાં આવે છે અને સામાન્ય રીતે હોસ્પિટલમાં સારવારની જરૂર પડે છે. જો તમે PP ના લક્ષણો અનુભવી રહ્યા હો, તો 999 પર કૉલ કરો.યોગ્ય સમર્થન સાથે, મોટાભાગની સ્ત્રીઓ PP થી સંપૂર્ણ સ્વસ્થ થઈ જાય છે. રિકવરી (સાજા થવામાં) સમય લાગે છે અને મુસાફરી મુશ્કેલ હોઈ શકે છે. આ બીમારીનો અનુભવ કરતી મહિલા, તેના જીવનસાથી અને પરિવાર માટે આ બીમારી ભયાનક હોઈ શકે છે. વધુ માહિતી માટે નીચેની સંબંધિત લિંક્સ જુઓ.
આ સુનિશ્ચિત કરવા માટે કે તમે સ્વસ્થ અનુભવો છો અને સારી રીતે સામનો કરી રહ્યાં છો તમારી GP દ્વારા તમને 6-8 અઠવાડિયાની પ્રસૂતિ પછીની માતૃત્વ તપાસની ઑફર કરવામાં આવશે. તમારા માટે કોઈ પણ પ્રશ્નો પૂછવાની અથવા તમારી કોઈ સમસ્યાનું સમાધાન કરવાની તક છે.છે જેના વિશે તમારા GP અથવા આરોગ્ય તપાસનીશ તમને પૂછશે:
તમારી સામાન્ય સુખાકારી
તમારી શારીરિક અને ભાવનાત્મક સુખાકારી
તમે જે પણ દવા લઈ રહ્યા છો અને જો તેની સમીક્ષા કરવાની જરૂર હોય તો
તમે જે પણ દવા લઈ રહ્યા છો અને જો તેની સમીક્ષા કરવાની જરૂર હોય તો
તમારા પેરીનિયમ/સિઝેરિયન ડાઘ કેવી રીતે મટાડવામાં આવે છે
તમે તમારા બાળકને કેવી રીતે સ્તનપાન રહ્યા છો અને તમને તે વિશેની કોઈ પણ સમસ્યા છે
તમારી ગર્ભનિરોધક પસંદગીઓ અને જો તમને યોગ્ય ગર્ભનિરોધક ઍક્સેસ કરવા વિશે કોઈ આધાર અથવા માહિતીની જરૂર હોય.
છ અઠવાડિયાની તપાસ પહેલાં, સૂઝાવ આપવામાં આવે છે કે તમે નીચેના વિશે વિચારો:
તમારી સમસ્યા કોઈ પણ ક્ષેત્રો
ભવિષ્યની ગર્ભાવસ્થાને લગતી તમારી પાસે કોઈ પણ પ્લાનિંગ હોઈ શકે છે (જન્મ અને આગામી ગર્ભાવસ્થા વચ્ચેનો શ્રેષ્ઠ સમય અંતરાલ 18 મહિના અને પાંચ વર્ષ વચ્ચેનો છે અને જન્મના છ મહિનાની અંદર બીજી ગર્ભાવસ્થા તે બાળકનું વજન ઓછું હોવાનું અને/અથવા જન્મ લેવાનું જોખમ વધારે છે. વહેલું)
તમારા માટે શ્રેષ્ઠ ગર્ભનિરોધક પસંદગી
કોઈપણ મેડિકલ સ્થિતિ(ઓ) ની અસરો જે તમે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અથવા પછી અનુભવી હોય.
પ્રસૂતિ દરમિયાન, શક્ય તેટલું સક્રિય રહેવું અને અલગ-અલગ સ્થિતિઓ અજમાવવાનું સારું છે. આ કરવાથી તમે તમારા બાળકને જન્મ માર્ગ દ્વારા કુદરતી રીતે જન્મ માટે શ્રેષ્ઠ સ્થિતિમાં પ્રોત્સાહિત કરશો, જ્યારે તમારી પોતાની આરામ અને સામનો કરવાની ક્ષમતામાં પણ મદદ કરશો. સક્રિય અને સીધા રહેવાથી પ્રસૂતિની પીડાની લંબાઈ ઓછી થાય છે.આને માટે તમે પ્રયાસ કરી શકો છો:
ચાલવું
તમારા જન્મસાથીના સમર્થન સાથે ઊભા રહો
સીડી પર ઉપર અને નીચે જવું
ડોલવું/હલવું
બર્થિંગ બોલનો ઉપયોગ કરીવો
સીધા બેસવું અથવા ઉક્ડા (ઉભડક) બેસવું
બધી ચારની સ્થિતિ (તમારા હાથ અને ઘૂંટણ પર) અથવા ઘૂંટણિયે
ઓશીકાનો સહારો લઈને તમારી એક બાજુ પર ફરીને સૂવું, (જ્યારે તમે આરામ કરવા માંગતા હોવ).
પ્રસૂતિ દરમિયાન, તમારી દાયણ તમને વિવિધ સ્થિતિઓ અજમાવવા માટે મદદ કરશે. તમારા શરીરને સાંભળવું મહત્વપૂર્ણ છે, અને તમારા માટે જે યોગ્ય લાગે તે કરવાનો પ્રયાસ કરો. તમે જે સ્થિતિ અપનાવી શકો છો તે તેના પર આધાર રાખે છે કે તમે પાણીમાં જન્મ આપવાનું પસંદ કર્યું છે, અથવા જો તમારી પાસે એપિડ્યુરલ છે.
જ્યારે તમે ગર્ભવતી હો ત્યારે ગર્ભનિરોધક વિશે વિચારવું અને આયોજન કરવું તે વિચિત્ર લાગે છે. જો કે, સંશોધન દર્શાવે છે કે ઘણા દંપત્તિ તેમના બાળકના જન્મના છ અઠવાડિયાની અંદર સેક્સ કરવાનું શરૂ કરી દે છે. શું તમે જાણો છો કે જ્યારે તમારું બાળક માત્ર 21 દિવસનું હોય અને તમારું માસિક પાછું આવે તે પહેલાં ગર્ભવતી થવું શક્ય છે?તમારા પ્રસૂતિ યુનિટમાં અસરકારક, સુરક્ષિત ગર્ભનિરોધક ઉપલબ્ધ છે અને તમે જન્મ આપો કે તરત જ તેને શરૂ કરી શકાય છે. આનો અર્થ એ છે કે ગર્ભનિરોધક શરૂ કરવા માટે તમારે તમારા GP અથવા સેક્સ્યુઅલ હેલ્થ ક્લિનિક (જાતીય સ્વાસ્થ્ય ચિકિત્સાલય) માં વધારાની એપોઇન્ટમેન્ટની જરૂર નથી.આ ખાસ કરીને એવા સમયે મદદરૂપ થાય છે જ્યારે તમે એક નવજાત બાળક અને તમારી જાતની દેખભાળ રાખવામાં વ્યસ્ત હશો.તમારા માટે ઉપલબ્ધ વિકલ્પો વિશે તમારી દાયણ અથવા ડૉક્ટર સાથે વાત કરવા માટે થોડો સમય કાઢો, જેમાંથી કેટલાક તમારા બાળકના જન્મ પછી તરત જ ઉપલબ્ધ થઈ શકે છેઓછામાં ઓછા એકથી બે વર્ષના અંતરાલ સાથે આયોજિત ગર્ભાવસ્થા તમારા અને તમારા બાળક માટે સ્વસ્થ ગર્ભાવસ્થા સાથે સંકળાયેલી છે. ગર્ભાવસ્થામાં એક વર્ષથી વધુનું અંતર પ્રી-ટર્મ (નિયત સમય કરતાં પહેલા) જન્મ, જન્મ સમયે ઓછું વજન અને નવજાત મૃત્યુનું જોખમ ઘટાડે છે. તે ભવિષ્યની ગર્ભાવસ્થામાં જટિલતાઓના જોખમને પણ ઘટાડે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તમે સિઝેરિયન સેક્શન દ્વારા જન્મ આપ્યો હોય, કારણકે તે તમારા ગર્ભાશય પરના નિશાનને સંપૂર્ણ રીતે ઠીક થવાની મંજૂરી આપે છે.અસરકારક ગર્ભનિરોધક તમને તે નક્કી કરવા માટે નિયમનમાં રાખે છે કે તમે ક્યારે અને શું તમે બીજું બાળક લાવવા ઇચ્છો છો અને તેની તમારા માસિક અને લાંબા ગાળાના સ્વાસ્થ્ય પર કેટલીક ફાયદાકારક અસરો થઈ શકે છે.પ્રસૂતિ પહેલાની મુલાકાત દરમિયાન તમને ગર્ભનિરોધક માટેની તમારી યોજનાઓ વિશે પૂછવામાં આવશે. વિવિધ વિકલ્પો અને તમારા માટે શું યોગ્ય હોઈ શકે છે તે વિશે વિચારવા માટે થોડો સમય ફાળવો. તમારી દાયણ અથવા ડૉક્ટર સાથે વાત કરો અને તમને જરૂરી હોય તેવી કોઈપણ વધુ માહિતી માટે પૂછો. એકવાર તમે પસંદગી કરી લો છો તો તે પછી તેને તમારી વ્યક્તિગત દેખભાળ અને સહાયતા યોજનામાં દાખલ કરી શકાય છે અને જન્મ પછી તમને પ્રદાન કરી શકાય છે.
ગર્ભનિરોધકનું કયું સ્વરૂપ (પ્રકાર) મારા માટે યોગ્ય છે?
ગર્ભનિરોધક માટેના સૌથી અસરકારક વિકલ્પો સામાન્ય રીતે તે હોય છે જે કેટલાક વર્ષો સુધી ચાલે છે અને તમારે તેને દરરોજ લેવાનું યાદ રાખવાની જરૂર નથી હોતી. તેને લોંગ એક્ટિંગ રિવર્સિબલ કૉન્ટ્રાસેપ્શન (LARC) કહેવામાં આવે છે અને તેમાં પ્રોજેસ્ટોજન અથવા હોર્મોન કોઇલ, કોપર કોઇલ અથવા પ્રોજેસ્ટોજન ઇમ્પ્લાન્ટનો સમાવેશ થાય છે.ટૂંકા ગાળાની પદ્ધતિઓ (જે તમારે દરરોજ લેવાનું યાદ રાખવાની જરૂર પડે છે)માં ગર્ભનિરોધક ઇન્જેક્શન (જે ડેપો-પ્રોવેરા અથવા ‘ડેપો’ તરીકે ઓળખાય છે), પ્રોજેસ્ટોજન ઓન્લી પિલ્સ (POP અથવા ‘મિની પિલ’) અને કમ્બાઈન્ડ ઓરલ કૉન્ટ્રાસેપ્ટીવ પિલ (COCP)નો સમાવેશ થાય છે.કાયમી કુટુંબ નિયોજન પદ્ધતિઓમાંનસબંધી (વંધ્યીકરણ), જેમાં ફેલોપિયન ટ્યુબને (અંડાશયને ગર્ભાશય સાથે જોડતી નળીઓ) ક્લિપ મારવામાં આવે છે અથવા કાપવામાં આવે છે અને પુરૂષ સહભાગી માટે નસબંધી છે.એ યાદ રાખવું અગત્યનું છે કે આમાંની કોઈપણ પદ્ધતિ જાતીય રીતે સંચારિત સંક્રમણ સામે રક્ષણ આપતી નથી. જો તમને સંક્રમણનું જોખમ હોય, ઉદાહરણ તરીકે જ્યારે નવા સહભાગી સાથે જાતીય સંબંધ રાખો છો ત્યારે તમારે અવરોધ પદ્ધતિ અથવા કોન્ડોમનો પણ ઉપયોગ કરવો જોઈએ. નીચેની લિંકમાં, ઉપલબ્ધ તમામ વિકલ્પો વિશે વધુ જાણો.તમે જન્મ આપ્યા પછી તરત જ મોટાભાગનાપ્રદાન કરી શકાય છે. ફક્ત પૂછો અને યાદ રાખો કે સગર્ભાવસ્થા દરમ્યાન આપવામાં આવતી વ્યક્તિગત દેખભાળ અને સહાયતા યોજનામાં તમારા આરોગ્ય અને સુખાકારીના વિભાગ 16 માં તમને શું જોઈએ છે તેની નોંધ કરો.
તમારા પ્લેસેન્ટા (ગર્ભનું વેષ્ટન) નું સ્થાન તમારી ગર્ભાવસ્થાની મધ્યમાં એનોમલી અલ્ટ્રાસાઉન્ડ સ્કેન દ્વારા શોધવામાં આવે છે.જો પ્લેસેન્ટા ગર્ભાશયની ગરદનને ઢાંકતું હોય તો તેને પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા કહેવામાં આવે છે; જો તે ગર્ભાશયની ગરદનને ઢાંકતું ન હોય, પણ ગર્ભાશયની ગરદનથી 20mm ની અંદર હોય તો તેને નીચાણવાળું પ્લેસેન્ટા કહેવામાં આવે છે.ગર્ભાવસ્થાના અંતિમ સમયની આસપાસ, સામાન્ય રીતે લગભગ 36 અઠવાડિયામાં પ્લેસેન્ટાનું સ્થાન ફરીથી તપાસવામાં આવે છે. 10 માંથી 9 મહિલાઓને તેમના ફોલો-અપ સ્કેન વખતે નીચાણવાળું પ્લેસેન્ટા અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા નથી હોતું.
આનો અર્થ શું છે?
મારા માટે
નીચાણવાળા પ્લેસેન્ટા અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયાને લીધે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન રક્તસ્રાવ થવાની સંભાવના વધી જાય છે.ગર્ભાવસ્થાના અંત સમયે નીચાણવાળા પ્લેસેન્ટા અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા ધરાવતી તમામ મહિલાઓને સિઝેરિયન જન્મની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
મારા બાળક માટે
જો ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન નીચાણવાળા પ્લેસેન્ટા અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયાને લીધે યોનિમાર્ગમાંથી અત્યંત ભારે રક્તસ્રાવ થતો હોય, તો એનાંથી તમારા બાળકના સ્વાસ્થ્યને અસર થાય છે. જો કોઈ મહિલાને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન યોનિમાર્ગમાંથી અત્યંત ભારે રક્તસ્રાવ થાય તો સમય પહેલા બાળકનો જન્મ કરાવવાની જરૂર પડી શકે છે.જો તમને યોનિમાર્ગમાથી રક્તસ્રાવ, સંકોચન અથવા દુખાવો થાય તો તમારે વિના વિલંબ હોસ્પિટલમાં જવું જોઈએ.
એવા કયા ‘રેડ ફ્લેગ’ લક્ષણો/સમસ્યાઓ છે, જેના વિશે મારે તાત્કાલિક જાણ કરવી જોઈએ?
જો તમને યોનિમાર્ગમાંથી રક્તસ્રાવ, સંકોચન અથવા દુખાવો થાય તો તમારે વિના વિલંબ હોસ્પિટલમાં જવું જોઈએ
આનાથી મારી જન્મની પસંદગી પર શી અસર પડશે?
ગર્ભાવસ્થાના અંત સુધી નીચાણવાળા પ્લેસેન્ટા અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા ધરાવતી તમામ મહિલાઓને પૂર્વ આયોજિત સિઝેરિયન જન્મની ભલામણ કરવામાં આવે છે.સિઝેરિયન જન્મ દરમિયાન ભારે રક્તસ્રાવ થવાની શક્યતા છે અને રક્તસ્ત્રાવથી થતાં નુકશાનને ઓછું કરવા લોહી ચઢાવવાની અને દવાઓની જરૂર પડી શકે છે. જો રક્તસ્રાવને નિયંત્રિત કરવાનો બીજો કોઈ રસ્તો ન હોય તો, નીચાણવાળા પ્લેસેન્ટા અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયાને લીધે સિઝેરિયન જન્મ સમયે તમારા ગર્ભાશય(હિસ્ટરેકટમી)ને દૂર કરવાની જરૂર ભાગ્યે જ પડી શકે છે.
ભવિષ્યની ગર્ભાવસ્થા પર આની કેવી અસર થશે? આવું ફરીથી થવાનું જોખમ હું કેવી રીતે ઘટાડી શકું?
નીચાણવાળા પ્લેસેન્ટા અથવા પ્લેસેન્ટા પ્રેવિયા થવાનો આધાર અગાઉના સિઝેરિયન જન્મ, આસિસ્ટેડ પ્રજનન તકનીકો અને ધૂમ્રપાન પર રહેલો છે.
ગર્ભાવસ્થાની મધ્ય અવસ્થામાં નીચે સરી આવેલી નાળ તરીકે આ પરિસ્થીતિ અલ્ટ્રાસાઉન્ડના સૂક્ષ્મ અવલોકન વખતે જાણી શકાય છે. આવું ત્યારે થાય છે જ્યારે નાળ ગર્ભાશયના પ્રવેશદ્વારના તમામ અથવા થોડા ભાગને આવરી લે છે.જો તમને નીચે સરી આવેલી નાળ હોવાનું જણાયું, તો તમને 32-36 અઠવાડિયાની વચ્ચે ફરીથી સ્કેન (સૂક્ષ્મ અવલોકન) કરવામાં આવશે. મોટાભાગની નીચે સરી આવેલી નાળ 36 અઠવાડિયા સુધીમાં ગર્ભાશયના ઉપરના ભાગમાં જતી રહે છે, જો કે 10% કિસ્સામાં નીચે સરી આવેલી નાળ નીચે જ રહે છે. આને લીધે ગર્ભાવસ્થામાં અચાનક અને ગંભીર રક્તસ્રાવ થઈ શકે છે, જે હોય છે. ગંભીર નાળના અવરોધનાં કિસ્સામાં સિઝેરિયન દ્વારા બાળકનાં જન્મની ભલામણ કરવામાં આવી શકે છે, અને લોહી ચઢાવવાની જરૂર પડવાની સંભાવના વધારે હોઈ શકે છે.
પ્લેસેન્ટા એક્રેટા (નાળનું ગર્ભાશયની દિવાલ સાથે ચીપકી જવું)
નાળ ક્યારેક ગર્ભાશયની દિવાલમાં અસાધારણ રીતે પ્રત્યારોપણ કરી શકે છે. આ એક દુર્લભ સ્થિતિ છે જેને પ્લેસેન્ટા એક્રેટા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જો ગર્ભાશય પર અગાઉના ઘા હોય તો પ્લેસેન્ટા એક્રેટા થવાનું જોખમ વધારે હોય છે, જેમ કે અગાઉની સિઝેરિયન શસ્ત્રક્રિયા, વખતે જો ગર્ભાશયમાં ઘા રહી ગયા હોય તો નાળ તેમાં પ્રવેશ કરી જાય છે. આ એક ખૂબ જ ગંભીર સ્થિતિ છે જેને સંભાળવી મુશ્કેલ હોઈ શકે છે અને પ્રસૂતિ સમયે ક્યારેક હિસ્ટરેકટમી (ગર્ભાશયને દૂર કરવા માટેની ઓપરેશન) કરવાની જરૂર પડે છે.
તમારા GP, સ્ત્રીરોગ નિષ્ણાત અને/અથવા દાયણને અગાઉથી મૌજુદમાં રહેલી કોઈપણ શારીરિક અથવા માનસિક સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ વિશે જણાવવું મહત્વપૂર્ણ છે. આમાં અગાઉની કોઈપણ સર્જરી (કોસ્મેટિક પ્રક્રિયાઓ સહિત) અથવા બાળપણની કોઈ પણ સ્થિતિ અથવા સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે જેમાંથી તમે હવે સ્વસ્થ થઈ ગયા છો.
આ માહિતી ટીમને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમને અને તમારા બાળકને સ્વસ્થ રાખવા માટે વધુ કંઈ જરૂરી છે કે કેમ તેનું મૂલ્યાંકન કરવામાં મદદ કરે છે. જો તમે તમારી તબીબી સ્થિતિ માટે નિષ્ણાતની દેખરેખ હેઠળ છો, તો એ મહત્વપૂર્ણ છે કે તમે તેમની સાથે વાત કરો અને તમારી ગર્ભાવસ્થા પર તમારી સ્થિતિની કોઈ પણ અસર વિશે ચર્ચા કરો.
તેમને સારાંશ માટે પૂછો અને આ માટે તમારી જન્મ પ્રસૂતિ પહેલાંની નોંધોમાં લખવામાં આવે. નોંધધો પ્રસૂતિ એકમો અને/અથવા વિભાગો વચ્ચે આપમેળે નથી, તેથી એમ ન માનો કે તમારી દાયણ અથવા ડૉક્ટર જાણે છે કે તમારા અગાઉના દેખભાળ કરનારાઓએ શું કહ્યું અથવા સૂચન કરી છે.
જો તમને વધુ માહિતી જોઈતી હોય, તો ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન તમારી દવાની સલામતી તપાસવા માટે કૃપા કરીને નીચેની લિંક્સનો ઉપયોગ કરો.
જે પરિસ્થિતિઓ વિશે આપણે વહેલા (12 અઠવાડિયા પહેલા) જાણવાની જરૂર છે તેમાં સામેલ છે:
